Back ثابت تفكك الحمض Arabic Константа на киселинна дисоциация Bulgarian Konstanta disocijacije kiseline BS Constant d'acidesa Catalan جێگیری ئایۆنی ترش CKB Syrestyrkekonstant Danish Säurekonstante German Σταθερά διάστασης οξέος Greek Acid dissociation constant English Konstanto pri dissociigo de acidoj Esperanto
| ZUREN en BASEN |
|---|
 |
| Algemene begrippen |
| pH Zuur-basereactie Zuur-basetitratie Zuurconstante Buffer Waterevenwicht Hammett-zuurfunctie |
| Zuren |
|
Sterk · Zwak · Lewiszuur · Anorganisch zuur · Organisch zuur · Superzuur · Oxozuur · Halogeenzuurstofzuur |
| Basen |
|
Sterk · Zwak · Lewisbase · Organische base |
Portaal  Scheikunde
|
De zuurconstante is een kwantitatieve maat voor de sterkte van een zuur in oplossing. De zuurconstante wordt aangeduid met Ka of de Nederlandse variant Kz.[a] Ka is een evenwichtsconstante voor de dissociatie (splitsing) van een zuur-basereactie. De zuurconstante beschrijft een intrinsieke eigenschap van een zuurmolecuul: ieder zuur heeft een unieke Ka-waarde. Dit in tegenstelling tot de pH, die aangeeft wat de H3O+-concentratie van een oplossing is. Algemeen geldt:
- .
![{\displaystyle K_{\text{a}}={\dfrac {[\mathrm {Z^{-}} ][\mathrm {H_{3}O^{+}} ]}{[\mathrm {HZ} ]}}}](https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/3f067e171a8288d4b6cf33c4da5ed251fd01e453)
De chemische deeltjes HZ, Z– en H3O+ zijn hierbij in evenwicht: hun concentraties (aangegeven tussen de blokhaken) blijven hetzelfde, omdat de heen- en teruggaande reacties even snel plaatsvinden. De algemene reactievergelijking van een zuurdissociatie kan als volgt worden weergegeven:
- .
Uit de zuurconstante kan informatie worden afgeleid over de sterkte en daarmee reactiviteit van het zuur. Als de waarde van groot is, betekent dit dat het zuur grotendeels gedissocieerd is, dus het zuur is sterk. Bij een kleine is het zuur weinig gedissocieerd, dus dan is het zuur zwak. In de praktijk is het handig om gebruik te maken van de logaritmische constante pKa:
- .
Hoe groter de waarde voor pKa, hoe minder het zuur dissocieert (bij een bepaalde pH), dus hoe zwakker het zuur. De pKa-waarde geeft bovendien aan bij welke pH de helft van de zuurmoleculen zijn H+-ion heeft afgestaan: Wanneer de pKa van een zuur bekend is, en de pH gemeten is, kan berekend worden welk deel van de zuurmoleculen zijn H+ heeft afgestaan. De pKa en de pH zijn twee verschillende waarden die niet door elkaar moeten worden gehaald. Bovenstaande formules kunnen herschreven worden tot de Henderson-Hasselbalch-vergelijking (bufferformule):
- .
![{\displaystyle \mathrm {pH} =\mathrm {p} K_{\text{a}}+\log {\frac {[\mathrm {Z^{-}} ]}{[\mathrm {HZ} ]}}}](https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/4c09f20ac3b64cb818ac2e029af4c2bf7b447253)
Deze vergelijking biedt ons de mogelijkheid om op praktische wijze de pH van een oplossing van een bekend zuur en zijn geconjugeerde base te voorspellen.[1]
Citefout: Er bestaat een label <ref> voor de groep "kleine-letter", maar er is geen bijbehorend label <references group="kleine-letter"/> aangetroffen
- ↑ Ampe, C. & Devreese, B. (2015). Algemene Biochemie. Uitgeverij Acco, Den Haag, "Hoofdstuk 2: Chemie in een waterige omgeving". ISBN 978-90-334-8988-4.