Gravitat

La gravitat,^{[nt 1]} camp de pesantor o simplament pesantor, representada pel simbòl 𝑔, es lo camp atractiu que s'exercís sus qui que siá còs dotat d'una massa a proximitat de la Tèrra o d'un autre astre. S'agís d'un camp d'acceleracion e, per de besonhs practics, la Conferéncia generala dels pes e mesuras definiguèt en 1901^[2],[3] una valor normala de l'acceleracion de la pesantor egala a 9,806,65 m/s², o gaireben 9,81 m⋅s^-2 (o 9,81 N/kg). Aquela valor es establida a l'altitud 0, sus un ellipsoíd ideal pròche de la superfícia terrèstra, per una latitud de 45°.

Segon la lei de la gravitacion universala de Newton, a quin que siá coses massius, que los coses celèstes e la Tèrra, es associada a un camp de gravitacion (o gravitat) responsable d'una fòrça atractiva suls autres coses massics. L'essencial de la pesantor es d'origina gravitacionala, es a dire que se deu a l'atraccion mutuala entre coses massisses. Pasmens, lo fach que la pesantor terrèstra siá definida dins lo referencial terrèstre e que la Tèrre es en rotacion a l'entorn de son axe introduch una correccion jos la forma d'una acceleracion d’entraïnament axifug.

La fòrça qu'un còs es somés en causa de la pesantor se nomema pes del dich còs e es dirèctament ligada a la pesantor amb sa massa; son unitat de mesura es lo newton, coma per totas las fòrças. Es aquela fòrça que permet de definir la nocion de verticalitat: s'observa qu'en un luòc donat totes los coses liures cason cap al sol seguent una meteissa direccion nomenada verticala del luòc^[4].

La gravimetria es la mesura de las variacions e irregularitats de la gravitat; mas, aquela es pas dirèctament mesurabla: cal d'en primièr mesurar la pesantor e balhar a aquela de correccions necessàrias, coma los efièchs duguts a la rotacion de la Tèrra o los efièchs duguts a marèas – l'oscillacion de las massas d'aiga inducha per las variacions periodicas de la pesantor. Las mesuras gravimetricas permeton de descriure l'inegala distribucion de las massas a l'interior de la Tèrra que provòca d'irregularitats de la pesantor segon la localizacion.

Aquela definicion se la pòt generalizar a las autras planètas: se dich alara, per exemple, pesantor de Mart.

1. ↑ Definicions:
   • Academia Occitana-Consistòri del Gai Saber. Diccionari General de la Lenga Occitana (DGLO), 2008-2024. 
   • Congrès permanent de la lenga occitana. «Gravité». Multidiccionari Occitan Dicod'Òc.
   • Toscano, Reinat. Diccionari de lenga d'òc d’après lo parlar niçard. Auba Novèla, p. 834. 
   • Ubaud, Josiana. Diccionari ortografic, gramatical e morfologic de l'occitan. Edicions Trabucaire, 2011. ISBN 978-2-84974-125-2. 
2. ↑ Tresena conferéncia generala dels pes e mesuras, París, 1901, CR 70.
3. ↑ En 1901, « The value adopted in the International Service of Weights and Measures for the standard acceleration due to gravity is 980,665 cm/s², value already stated in the laws of some countries » dans BIPM: (en)Declaration on the unit of mass and on the definition of weight; conventional value of g_n
4. ↑ (fr)Élie Lévy, Dictionnaire de Physique, Presses universitaires de France, Paris, 1988, page 601.

Error de citacion : La balisa <ref> existís per un grop nomenat « nt », mas cap de balisa <references group="nt"/> correspondenta pas trobada