Back Abelisauroïdeus Catalan Abelisauroidea Czech Abelisauroidea German Abelisauroidea English Abelisauroidea Spanish Abelisauroidea French אבליזאורים HE Abelisauroidea Hungarian Abelisauroidea Italian Abelisauroidea Dutch
| Abelisauroidea | |
| Bonaparte & Novas, 1985 | |
 Majungazaur | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Podtyp | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Infragromada | |
| Nadrząd | |
| Rząd | |
| Podrząd | |
| Infrarząd | |
| Nadrodzina |
abelizauroidy |
Abelizauroidy (Abelisauroidea) – nadrodzina teropodów z grupy ceratozaurów (Ceratosauria). Definiowana jako najwęższy klad obejmujący gatunki Carnotaurus sastrei i Noasaurus leali[1][2], lub jako klad obejmujący Carnotaurus sastrei i wszystkie teropody bliżej spokrewnione z nim niż z Ceratosaurus nasicornis[3].
Abelizauroidy pojawiły się w okresie jurajskim i przetrwały do końca okresu kredowego. Najstarszym znanym przedstawicielem grupy jest bazalny przedstawiciel Abelisauridae Eoabelisaurus mefi, którego skamieniałości odkryto w argentyńskiej prowincji Chubut w osadach z aalenu lub bajosu[4]. Z Tendaguru w Tanzanii znane są dwie kości piszczelowe (jedna z późnej jury, z kimerydu, a druga z przełomu jury i kredy, z tytonu lub berriasu), pierwotnie zidentyfikowane jako należące do celurozaurów; późniejsze badania wykazały jednak, że kości te należały do małych lub średniej wielkości abelizauroidów[5][6][7]. Z Tendaguru znane są też dwie kości piszczelowe i kość udowa mogące należeć do żyjącego w późnej jurze przedstawiciela Abelisauridae[8]. Ezcurra i Agnolín (2012) uznali też koniec dalszy lewej kości piszczelowej oznaczony MB. R.2351 odkryty w środkowojurajskich (baton) osadach angielskiej formacji Taunton Limestone za należący do przedstawiciela Abelisauroidea sensu Tykoski i Rowe (2004). Jeśli taką jego pozycję filogenetyczną potwierdzą przyszłe badania, będzie to oznaczać, że w już w środkowej jurze abelizauroidy zasiedlały zarówno Gondwanę, jak i zachodnią Laurazję[9]. Pol i Rauhut (2012) stwierdzili jednak, że cechy budowy mające świadczyć o przynależności teropoda do którego należała ta kość do Abelisauroidea w rzeczywistości występują też u celurozaurów, w związku z czym nie można potwierdzić przynależności MB. R.2351 do Abelisauroidea[4].
Część naukowców uważa jurajskie ceratozaury z rodzajów Elaphrosaurus[10], Spinostropheus[11], Ozraptor[5] i Berberosaurus[12] za bliżej spokrewnione z rodziną Abelisauridae niż z ceratozaurem, i tym samym według niektórych definicji za należące do abelizauroidów. Analiza kladystyczna Carrano i Sampsona (2008) sugeruje, że Elaphrosaurus, Spinostropheus i Berberosaurus były ceratozaurami bardziej bazalnymi niż Ceratosaurus, a tym samym nie mogły należeć do Abelisauroidea; ponadto zdaniem autorów niemożliwe jest określenie pozycji filogenetycznej rodzaju Ozraptor[7]. Z kolei z analizy kladystycznej Ezcurry i współpracowników (2010) wynika, że rodzaje Elaphrosaurus, Austrocheirus i Limusaurus są bliżej spokrewnione z Abelisauridae niż z ceratozaurem (i tym samym należały do Abelisaroidea sensu Tykoski i Rowe, 2004); nie można natomiast stwierdzić, czy należą one też do Abelisauroidea sensu Wilson et al. (2003), gdyż na drzewie ścisłej zgodności te trzy rodzaje są w nierozwikłanej politomii z rodzajami Noasaurus, Masiakasaurus i Ligabueino oraz z kladem obejmującym wszystkie pozostałe abelizauroidy[13]. Z analizy Pola i Rauhuta (2012) wynika, że Berberosaurus, Elaphrosaurus, Limusaurus i Spinostropheus były dalej spokrewnione z Abelisauroidea niż ceratozaur[4]. Abelizauroidy żyły na półkuli południowej, z wyjątkiem taraskozaura, który zamieszkiwał tereny współczesnej południowej Europy.
- ↑ Wilson, J.A., Sereno, P.C., Srivastava, S., Bhatt, D.K., Khosla, A. & Sahni, A.. A new abelisaurid (Dinosauria, Theropoda) from the Lameta Formation (Cretaceous, Maastrichtian) of India. „Contributions of the Museum of Palaeontology of the University of Michigan”. 31, s. 1-42, 2003. (ang.).
- ↑ Sereno, P. C. 2005. Abelisauroidea. Stem Archosauria—TaxonSearch [version 1.0, 2005 November 7] (ang.) [dostęp 3 marca 2010]
- ↑ Ronald Tykoski, Timothy Rowe: Ceratosauria. W: David B. Weishampel, Peter Dodson, Halszka Osmólska (red.): The Dinosauria. Wyd. drugie. Berkeley: University of California Press, 2004, s. 47-70. ISBN 0-520-24209-2.
- ↑ a b c Diego Pol i Oliver W. M. Rauhut. A Middle Jurassic abelisaurid from Patagonia and the early diversification of theropod dinosaurs. „Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences”, 2012. DOI: 10.1098/rspb.2012.0660. (ang.).
- ↑ a b Oliver W. M. Rauhut. Post-cranial remains of ‘coelurosaurs’ (Dinosauria, Theropoda) from the Late Jurassic of Tanzania. „Geological Magazine”. 142 (1), s. 97-107, 2005. DOI: 10.1017/S0016756804000330. (ang.).
- ↑ Oliver W. M. Rauhut. Theropod dinosaurs from the Late Jurassic of Tanzania and the origin of Cretaceous Gondwanan theropod faunas. „Journal of Vertebrate Paleontology”. 26 (Suppl.), s. 113A, 2006. (ang.).
- ↑ a b Matthew T. Carrano, Scott C. Sampson. The phylogeny of Ceratosauria (Dinosauria: Theropoda). „Journal of Systematic Palaeontology”. 6, s. 183-236, 2008. DOI: 10.1017/S1477201907002246. (ang.).
- ↑ Oliver W. M. Rauhut. Theropod dinosaurs from the Late Jurassic of Tendaguru (Tanzania). „Special Papers in Palaeontology”. 86, s. 195-239, 2011. DOI: 10.1111/j.1475-4983.2011.01084.x. (ang.).
- ↑ Martín D. Ezcurra i Federico L. Agnolín. An abelisauroid dinosaur from the Middle Jurassic of Laurasia and its implications on theropod palaeobiogeography and evolution. „Proceedings of the Geologists' Association”, 2012. DOI: 10.1016/j.pgeola.2011.12.003. (ang.).
- ↑ Oliver W. M. Rauhut. The interrelationships and evolution of basal theropod dinosaurs. „Special Papers in Palaeontology”. 69, s. 1–213, 2003. (ang.).
- ↑ Paul C. Sereno, Jeffrey A. Wilson, Jack L. Conrad. New dinosaurs link southern landmasses in the Mid–Cretaceous. „Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences”. 271 (1546), s. 1325–1330, 2004. DOI: 10.1098/rspb.2004.2692. (ang.).
- ↑ Ronan Allain i inni, An abelisauroid (Dinosauria: Theropoda) from the Early Jurassic of the High Atlas Mountains, Morocco, and the radiation of ceratosaurs, „Journal of Vertebrate Paleontology”, 27 (3), 2007, s. 610–624, DOI: 10.1671/0272-4634(2007)27[610:AADTFT]2.0.CO;2 (ang.).
- ↑ Martín D. Ezcurra, Federico L. Agnolin, Fernando E. Novas. An abelisauroid dinosaur with a non-atrophied manus from the Late Cretaceous Pari Aike Formation of southern Patagonia. „Zootaxa”. 2450, s. 1–25, 2010. (ang.).