Amortyzacja

Amortyzacja – w prawie bilansowym i podatkowym oznacza koszt związany ze stopniowym zużywaniem się środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych. Amortyzacja jest kosztem, który nie wiąże się z wypływem środków pieniężnych. Z amortyzacją łączy się pojęcie umorzenia.

Umorzenie to wyrażone wartościowo zużycie środka trwałego (wartości niematerialnej i prawnej) od początku jego używania. Umorzenie, to inaczej zakumulowana (zsumowana) dotychczasowa amortyzacja. Przykładowo: środek trwały ma wartość początkową 6000 zł. Amortyzacja w pierwszym roku użytkowania środka trwałego wyniosła 1200 zł, w drugim również 1200 zł. Umorzenie środka trwałego po dwóch latach użytkowania wynosi 2400 zł.

Według ustawy o rachunkowości środkami trwałymi są: rzeczowe aktywa trwałe i zrównane z nimi, o przewidywanym okresie ekonomicznej użyteczności dłuższym niż rok, kompletne, zdatne do użytku i przeznaczone na potrzeby jednostki (do prowadzenia działalności operacyjnej). W szczególności zalicza się do nich:

• nieruchomości – w tym grunty, prawo użytkowania wieczystego gruntu, budowle i budynki, a także będące odrębną własnością lokale, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego oraz spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego;
• maszyny, urządzenia, środki transportu i inne rzeczy;
• ulepszenia w obcych środkach trwałych;
• inwentarz żywy.

Zaliczenie lub niezaliczenie składnika majątku do środków trwałych nie jest wyznaczone przez jego wartość^[1].

Oprócz środków trwałych amortyzuje się również wartości niematerialne i prawne, czyli niepieniężne, niemające postaci fizycznej, możliwe do zidentyfikowania aktywa trwałe, używane w celu wykorzystania w procesie produkcyjnym, dostawach towarów i świadczeniu usług, czyli do prowadzenia działalności operacyjnej, niebędące aktywami inwestycyjnymi (np. oprogramowanie komputerowe, koszty prac rozwojowych, licencje, patenty, wzory towarowe, wartość firmy itp.).

Ustawa z dnia 29 października 2021 roku o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2021 r. poz. 2105, z późn. zm.) wprowadza brak możliwości amortyzacji^[2]:

• budynków mieszkalnych wraz ze znajdującymi się w nich dźwigami,
• lokali mieszkalnych stanowiących odrębną nieruchomość,
• spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego, oraz
• prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej.

Wykluczenia z ustawy dotyczą budynków i lokali służących prowadzonej działalności gospodarczej lub wydzierżawianych albo wynajmowanych na podstawie umowy.