Analiza sitowa – metoda badawcza polegająca na rozdziale materiału (gruntu, mieszanki mineralnej) na frakcje zawierające ziarna o różnej wielkości, poprzez przesiewanie przez zestaw sit, w wyniku czego ziarna o odpowiednich średnicach pozostają na kolejnych sitach (o coraz mniejszych oczkach). Po zważeniu poszczególnych klas ziarnowych określa się ile procent materiału pozostało na każdym sicie w stosunku do całości materiału.
Analiza sitowa jest jedną z metod analizy granulometrycznej. Pozwala określić skład ziarnowy (frakcyjny) przesiewanego materiału.
Procesem technicznym o takiej zasadzie jest przesiewanie, przy czym stosuje się go zwyczajowo do materiałów grubszych (o frakcjach dominujących grubszych od 1–2 mm, np. kruszyw i piasków).
Analizę sitową wykorzystuje się m.in. w sedymentologii, geologii inżynierskiej (gruntoznawstwie) i geotechnice do określenia składu granulometrycznego gruntów a wobec tego ich dokładnej nazwy, właściwości i możliwości wykorzystania, a pośrednio także i w hydrogeologii do określenia niektórych właściwości gruntów, takich jak np. współczynnik filtracji (na podstawie wzorów Hazena, Carmana-Kozeny i innych).
Analizę sitową wykonuje się ją używając sit o średnicach oczek dobranych odpowiednio do przesiewanego materiału. Norma[1] podaje stosowane dla sit wymiary boczków oczek kwadratowych: 40 mm, 25 mm, 10 mm, 2 mm, 1 mm, 0,5 mm, 0,25 mm, 0,1 mm (dla materiałów zawierających kruszywo, kamienie, żwir, piasek lub inne grubsze ziarna) czy też 0,071 mm lub 0,063 mm (dla bardziej drobnoziarnistych materiałów takich jak mączka kwarcowa, piaski z pyłami); dopuszcza się zastąpienie sit 0,071 i 0,063 mm sitami o wymiarach oczek 0,074 i 0,06 mm. W różnych działach nauki i gospodarki mogą być używane sita o nieco różniących się średnicach oczek.
Analizę sitową można przeprowadzić 2 metodami:
Analiza sitowa jest podstawową metodą badania uziarnienia. Obecnie można ją zastąpić szybszymi metodami optoelektronicznymi, np. metodą ELSIEVE.