Back أندريه مونك Arabic اندريه مونك ARZ Анджэй Мунк Byelorussian Анджей Мунк Bulgarian Andrzej Munk Catalan Andrzej Munk Czech Andrzej Munk German Άντζεϊ Μουνκ Greek Andrzej Munk English Andrzej Munk Esperanto
.jpg) Andrzej Munk (lata 50.) | |
| Data i miejsce urodzenia |
16 października 1921 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
20 września 1961 |
| Zawód | |
| Lata aktywności |
1948–1961 |
| Odznaczenia | |
| |
Andrzej Munk (ur. 16 października 1921 w Krakowie, zm. 20 września 1961 w Łowiczu) – polski reżyser filmowy, w latach 1957–1961 wykładowca w Państwowej Wyższej Szkole Filmowej w Łodzi, jeden z przedstawicieli nurtu zwanego polską szkołą filmową.
W latach 1943–1944 należał do konspiracji w ramach Oddziałów Wojskowych Powstańczego Pogotowia Socjalistów, uczestniczył również w powstaniu warszawskim. W 1951 ukończył studia na Wydziale Operatorskim oraz Wydziale Reżyserii Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej w Łodzi. Początkowo pracował w branży filmowej jako operator oraz realizator socrealistycznych filmów dokumentalnych. Począwszy od 1955, kiedy nakręcił film paradokumentalny Błękitny krzyż (nagrodzony na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Wenecji), reżyserował już głównie filmy fabularne. W 1956 nakręcił pierwszy film polski podejmujący rozrachunek z okresem stalinizmu – Człowieka na torze (nagrodzonego na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Karlowych Warach).
Renomę wpływowej osobowości w polskiej kinematografii zdobył przede wszystkim jako twórca tragikomicznych dzieł dokonujących rozrachunku z czasami II wojny światowej (Eroica, 1957; Zezowate szczęście, 1960), natomiast powszechne międzynarodowe uznanie – za sprawą niedokończonego dramatu wojennego Pasażerka (1963), poświęconego życiu w obozie koncentracyjnym Auschwitz-Birkenau. Przedwczesna śmierć Munka w wypadku samochodowym opóźniła premierę Pasażerki (zmontowanej ostatecznie przez Witolda Lesiewicza) o dwa lata, jednak film okazał się pośmiertnym triumfem reżysera.
Twórczość Munka stanowiła polemikę z mitami heroicznymi narodu polskiego, porównywalną z dziełami literackimi Witolda Gombrowicza, jednocześnie była głęboko osadzona w kontekście kultury polskiej. Na dziełach Munka wzorowali się między innymi Kazimierz Kutz, Krzysztof Kieślowski oraz Marek Koterski. Od 1965 przyznawana jest nagroda jego imienia dla najlepszych debiutantów. W 2008 powstało Studio „Młodzi i Film” im. Andrzeja Munka działające przy Stowarzyszeniu Filmowców Polskich, produkujące filmy krótkometrażowe oraz pełnometrażowe debiuty fabularne.