Antyfaszyzm

Antyfaszyzm – ruch polityczny przeciwny ideologii faszystowskiej. Powstał z inspiracji środowisk lewicowych w latach 20. XX wieku, jako odpowiedź na formowanie się ruchu faszystowskiego we Włoszech (m.in. organizacja Śmiałkowie Ludu). Z czasem ruch antyfaszystowski stawał się reakcją na rosnącą popularność faszyzmu w innych krajach. W latach 30. powstał w Niemczech Front Żelazny, a następnie odrębna organizacja Akcja antyfaszystowska. Z kolei w Hiszpanii idee sprzeciwu wobec faszyzmu reprezentowali ochotnicy z Brygad Międzynarodowych. W II Rzeczypospolitej natomiast ruch antyfaszystowski skupiony był przede wszystkim wokół Polskiej Partii Socjalistycznej (m.in. Akcja Socjalistyczna) czy Bundu^[1]. Walkę o usunięcie z życia publicznego praktyk faszyzmu, ogłosili w Grecji, w latach 1946–1949, partyzanci Demokratycznej Armii Grecji^[2].

Ruch antyfaszystowski stosuje wiele symboli oraz haseł, jednym z popularniejszych jest powstałe w czasie wojny domowej w Hiszpanii zawołanie bojowe No pasarán, pierwszy raz użyte przez Dolores Ibárruri Gómez^[3][4]. Powszechnie stosowane są także Trzy Strzały, symbol zaprojektowany w 1931 przez Rosjanina Siergieja Czachotina i Niemca Karla Mierendorffa dla niemieckiej socjaldemokratycznej organizacji antyfaszystowskiej Front Żelazny^[5].

Odrodzenie ruchu antyfaszystowskiego nastąpiło w Europie Zachodniej w latach 70. i 80. XX wieku jako sprzeciw wobec zjawiskom neofaszyzmu i neonazizmu^[6].

Antyfaszyzm łączy się zazwyczaj z działalnością przeciwko innym ideologiom czy tendencjom uznawanym jako dyskryminujące – rasizmowi, szowinizmowi czy nacjonalizmowi, a współcześnie również przeciw seksizmowi i homofobii^[7].

Chociaż antyfaszyzm pojawia się najczęściej w środowiskach związanych ideologicznie z lewicą, jak m.in. anarchizm, komunizm, pacyfizm, socjaldemokracja, socjalizm i syndykalizm, to występuje także wśród tych centrowych, jak i prawicowych, jak np. konserwatyzm czy liberalizm^[8][9][10].