Apollo

Zobacz też: inne znaczenia.

Ten artykuł należy dopracować: od 2025-05 → poprawić styl – powinien być encyklopedyczny, od 2024-05 → zweryfikować treść i dodać przypisy, od 2025-05 → poprawić błędy językowe lub stylistyczne (pomoc: powszechne błędy językowe). Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Apollo

Ἀπόλλων

bóg piękna, światła, życia, zarazy, śmierci, muzyki, wróżb, prawdy, prawa, porządku, patron sztuki i poezji, przewodnik muz i Charyt
Apollo Sauroktonos (zabijający jaszczurkę) – rzeźba Praksytelesa
Występowanie	mitologia grecka mitologia rzymska
Atrybuty	lira (kitara)
Siedziba	Parnas
Teren kultu	starożytna Grecja starożytny Rzym
Odpowiednik	Apollo (w mitologii rzymskiej)
Rodzina
Ojciec	Zeus
Matka	Leto
Rodzeństwo	Artemida (siostra-bliźniaczka)
Dzieci	z Ftyją: Doros; z Kaliope: Orfeusz, Linos; z Koronis: Asklepios; z Kyrene: Aristajos; z Talią: korybanci
Multimedia w Wikimedia Commons
Hasło w Wikisłowniku
Cytaty w Wikicytatach

Apollo (gr. Ἀπόλλων Apóllōn, zwany też Φοῖβος Phoibos ‘Jaśniejący’, łac. Apollo) – w mitologii greckiej syn Zeusa i Leto, bliźniaczy brat Artemidy. Urodził się na wyspie Delos i należał do dwunastu najważniejszych bogów Olimpu^[1].

Bóg piękna, światła, życia, śmierci, zarazy, muzyki, wróżb, prawdy, prawa, porządku, natchnienia, lecznictwa i uzdrawiania, łucznictwa. Patron kawalerów, wieszczek, sztuki i poezji, przewodnik muz (Ἀπόλλων Μουσηγέτης, Apóllōn Mousēgétēs). Utożsamiany z postacią Apolla Epikuriosa – boga uzdrawiania, który uratował mieszkańców Figalei przed epidemią dżumy. Na znak wdzięczności zbudowali oni świątynię Apollina w Bassaj^[2]. Uznawany za boga odwracającego zło i przynoszącego zbawienie. Otrzymał od Rzymian przydomek medicus (uzdrawiający, zdrowy). Zostaje wspomniany w przysiędze Hipokratesa^[3] jako Apollin lekarz.

Postać Apolla pojawiała się w poezji i sztukach pięknych. Jean de La Fontaine wykorzystał motyw Febusa i Boreasza w jednej ze swoich bajek z 1668 r. Innym przykładem jest obraz z 1914 r. Giorgio de Chirico Pieśń o miłości (Le chant d'amour) przedstawiający enigmatyczną kombinację popiersia Apolla przymocowanego do ściany domu i gumowej rękawicy. W tle dymiący pociąg^[4]. Swoją siedzibę miał na szczycie góry Parnas w Delfach, skąd zsyłał natchnienie. Mury okalające dom Apollina okalały też miejsce słynnej wyroczni delfickiej.

Apollo był uznawany za najprzystojniejszego męskiego boga spośród greckich bóstw. Smukły, o złotych lokach, onieśmielał spojrzeniem swoich jasnoniebieskich oczu.

Można uznać, że był zazdrosny i zawistny, ponieważ np. zawzięcie konkurował z Marsjaszem, frygijskim satyrem flecistą, o miano najlepszego muzyka. Nawet kiedy ten przyznał mu pierwszeństwo, Apollo skrępował mu ręce i nogi, przywiązał do drzewa i obdarł żywcem ze skóry. Gdy na powrót począł szarpać struny, zdarta z Marsjasza skóra rozpoczęła taniec.

Kiedy Zeus raził piorunem Asklepiosa (syna Apollina), ten w zemście zabił kilku cyklopów z kuźni Hefajstosa. Za tę zbrodnię Apollo musiał przez dziewięć lat służyć jako parobek u króla Admeta w Tesalii.

Z kultem Boga wiąże się szał apolliński – prąd filozoficzno-artystyczny nawiązujący do idealizmu oraz esencjalizmu. Przeciwstawiano mu szał dionizyjski – rozpustę, która miała odżegnywać się od narzucania człowiekowi stałych form, a w momencie dionizji odsłaniać prawdziwe życie, wypływające jak gdyby z niewyczerpywalnego źródła, na miarę bergsonowskiego elan vital.