Archaeopteryx

Ten artykuł dotyczy rodzaju ptaka. Zobacz też: planetoidę o tej nazwie.

Archeopteryks

Archaeopteryx
von Meyer, 1861
Okres istnienia: późna jura, 150–145 mln lat temu PreꞒ Ꞓ O S D C P T J K Pg N Q 150/145 ↓ 150/145
Szkielet i odciski piór archeopteryksa w Muzeum Historii Naturalnej w Berlinie
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Rząd	Archaeopterygiformes
Rodzina	Archaeopterygidae
Rodzaj	Archaeopteryx
Gatunki
A. lithographica von Meyer, 1861 (typowy) A. albersdoerferi Kundrát et al., 2019
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Archaeopteryx – rodzaj późnojurajskego teropoda z rodziny Archaeopterygidae. Archaeopteryx był średnich rozmiarów zwierzęciem wielkości kruka. Miał czteropalczastą stopę, z których pierwszy palec był przeciwstawny pozostałym. Przednia kończyna była trójpalczasta, ogon kostny zbudowany z wielu kręgów, długi i prosty. Archaeopteryx miał zęby, a na palcach skrzydeł pazury.

Powszechnie uznawany jest za „pierwszego ptaka” – większość analiz wskazuje na jego przynależność do Avialae (czyli grupy obejmującej zwierzęta bliżej spokrewnione ze współczesnymi ptakami niż z deinonychozaurami)^[1], choć według niektórych Archaeopterygidae są deinonychozaurami, i tym samym są bliżej spokrewnione z dromeozaurami i troodontami niż ze współczesnymi ptakami^[2].

Wszystkie odkryte dotąd skamieniałości archeopteryksów pochodzą z okresu 150,8–145,5 mln lat temu (tyton, późna jura)^[3].