Auschwitz-Birkenau

Auschwitz-Birkenau.
Niemiecki nazistowski obóz koncentracyjny i zagłady (1940–1945)
Auschwitz Birkenau
German Nazi Concentration and Extermination Camp (1940–1945)^[a]
	Obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO
Państwo	Polska
Typ	kulturowy
Spełniane kryterium	VI
Numer ref.	31
Region	Europa i Ameryka Północna
	Historia wpisania na listę
Wpisanie na listę	1979; na 3. sesji
	Położenie na mapie Polski Auschwitz-Birkenau
	Położenie na mapie województwa małopolskiego Auschwitz-Birkenau
	Położenie na mapie powiatu oświęcimskiego Auschwitz-Birkenau
	50°02′14,75″N 19°10′26,76″E/50,037430 19,174100
	↑ Oficjalna nazwa wpisana na listę UNESCO ; ↑ Oficjalny podział dokonany przez UNESCO ;

Auschwitz-Birkenau
Typ	obóz zagłady
Odpowiedzialny	III Rzesza
Rozpoczęcie działalności	1940
Zakończenie działalności	1945
Terytorium	Polska pod okupacją niemiecką (terytorium anektowane przez III Rzeszę – Prowincja Górny Śląsk)
Miejsce	Oświęcim (niem. Auschwitz); Brzezinka (niem. Birkenau); Monowice (niem. Monowitz);
Narodowość więźniów	Żydzi, Polacy, Romowie, Rosjanie, Serbowie i inni
Liczba ofiar	ponad 1 300 000
Liczebność personelu	7000 SS-manów
Komendanci	Rudolf Höß; Arthur Liebehenschel; Richard Baer;
Wyzwolony przez	Armia Czerwona
	27 stycznia 1945
Upamiętnienie	Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

Konzentrationslager Auschwitz, w szczególności KL Auschwitz I (Stammlager), KL Birkenau (Auschwitz II) i KL Monowitz (Auschwitz III) – zespół niemieckich nazistowskich obozów koncentracyjnych^[1] i obozu zagłady, działający w latach 1940–1945 w Oświęcimiu (niem. Auschwitz) i pobliskich miejscowościach; symbol Zagłady Żydów^[2], nazywany też „fabryką śmierci”. Jako jedyny niemiecki obóz koncentracyjny został wpisany na Listę światowego dziedzictwa UNESCO (1979) pod nazwą Auschwitz-Birkenau. Niemiecki nazistowski obóz koncentracyjny i zagłady (1940–1945)^[3]^[4]. W części obozu utworzono Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu (1947), pomnik i instytucję kultury dokumentującą zbrodnie niemieckie w okupowanej Polsce.

Nazwy Auschwitz, Birkenau i Monowitz są niemieckimi odpowiednikami polskich nazw Oświęcim, Brzezinka i Monowice, stosowanymi po agresji Niemiec na Polskę w 1939 roku i aneksji tych ziem przez III Rzeszę^[5]. Oświęcim dekretem Hitlera z 8 października 1939 został wcielony do III Rzeszy i znalazł się w granicach tego co okupant nazywał Wielkimi Niemcami, w powiecie bielskim (Landkreis Bielitz) rejencji katowickiej (Regierungsbezirk Kattowitz) prowincji Górnego Śląska (Provinz Oberschlesien). Administracyjnie na szczeblu lokalnym podledgał pod Amtsbezirk Auschwitz. W 1940 roku na tych terenach władze niemieckie utworzyły obóz przeznaczony początkowo do osadzania więźniów politycznych i opozycji, głównie Polaków. Rozbudowywany był potem stopniowo, ostatecznie stając się głównym miejscem masowej eksterminacji około 1,1 miliona Żydów z całej Europy, a także 140–150 tysięcy etnicznych Polaków, około 23 tysięcy Romów, około 12 tysięcy jeńców radzieckich oraz ofiar innych narodowości^[6].

↑ Auschwitz-Birkenau, były niemiecki nazistowski obóz koncentracyjny i zagłady.
↑ Polski Komitet ds Unesco: Polskie obiekty.
↑ „Obóz Auschwitz z nową nazwą”.
↑ „World Heritage Committee approves Auschwitz name change”.
↑ Nazwy niemieckie oficjalnie stosowano – równolegle z nazwami polskimi – także w okresie, gdy miejscowości te należały do monarchii Habsburgów.
↑ Franciszek Piper: Więźniowie i ofiary KL Auschwitz. [w:] Forum Żydów Polskich [on-line]. fzp.net.pl. [dostęp 2016-01-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-01-29)].