Bocznica kolejowa – wyznaczona przez zarządcę infrastruktury droga kolejowa, połączona bezpośrednio lub pośrednio z linią kolejową, służąca do wykonywania czynności ładunkowych, utrzymaniowych lub postoju pojazdów kolejowych albo przemieszczania i włączania pojazdów kolejowych do ruchu po sieci kolejowej[1].
W skład bocznicy kolejowej wchodzą również urządzenia sterowania ruchem kolejowym oraz inne urządzenia związane z bezpieczeństwem ruchu kolejowego.
Stanowi odgałęzienie torów, boczny tor specjalnego przeznaczenia, najczęściej łączący główną linię z obiektem zaopatrywanym drogą kolejową. Na bocznicach pracują zazwyczaj lokomotywy manewrowe. Często bocznice kolejowe odchodzą od trasy na stacjach kolejowych, gdyż jest to znacznie tańsze i bezpieczniejsze.
Rodzaje bocznic[2]:
Bocznica kolejowa, która nie została określona jako linia kolejowa, albo droga kolejowa połączona z linią kolejową, nie jest taką linią – w konsekwencji czego nie stanowi ona infrastruktury kolejowej[3].
Według wyroku Sądu Najwyższego z dnia 23 października 2008 r., sygn. akt V CSK 121/08. znajdujące się pod bocznicami grunty nie są zwolnione z opłat za użytkowanie wieczyste[4].