Brama warowna

Brama warowna – element fortyfikacji stałej, brama prowadząca do wnętrza obwodu obronnego. Występuje od starożytności do czasów współczesnych i przyjmuje wiele form, od prostego, zamykanego wejścia, do rozbudowanego zespołu obronnego, składającego się z wielu elementów^[1].

Wczesne formy bram warownych miały zazwyczaj formę baszty z pomieszczeniem dla straży; bardziej rozwinięte formy osłonięte były tzw. przedbramiem, z którego wykształcił się następnie barbakan^[2]. Do zabezpieczania bram wykorzystywano wszystkie niemal elementy fortyfikacyjne:

• przed frontem bramy umieszczano fosę i most zwodzony
• otwór bramny zamykano wrotami, bronami lub organami
• obronę bliską zapewniały strzelnice, blanki, machikuły, wykusze lub hurdycje
• bramy osłaniano dodatkowymi dziełami obronnymi jak basteje, bastiony, wieże itp.
• w przejściach bram montowano zapadnie, a w sufitach - mordownie^[1].

W fortyfikacji nowożytnej bramy umieszczano na ogół w kurtynie wału i osłaniano rawelinami^[2].