Charles Darwin

Charles Darwin

Charles Darwin (1854)
Imię i nazwisko urodzenia	Charles Robert Darwin
Data i miejsce urodzenia	12 lutego 1809 Shrewsbury, Wielka Brytania
Data i miejsce śmierci	19 kwietnia 1882 Downe, Wielka Brytania
Miejsce spoczynku	Opactwo Westminsterskie
Zawód, zajęcie	przyrodnik
Alma Mater	Uniwersytet Edynburski
Uczelnia	University of Cambridge
Rodzice	Robert Darwin, Susannah Darwin (z domu Wedgwood)
Małżeństwo	Emma Darwin
Dzieci	William Erasmus Darwin, Anne Elizabeth Darwin, Mary Eleanor Darwin, Henrietta Emma Darwin, George Howard Darwin, Elizabeth Darwin, Francis Darwin, Leonard Darwin, Horace Darwin, Charles Waring Darwin
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons
Teksty w Wikiźródłach
Cytaty w Wikicytatach

Charles Robert Darwin (wym. [ˈtʃɑːlz ˈdɑːwɪn]^[1]), Karol Darwin (ur. 12 lutego 1809 w Shrewsbury, zm. 19 kwietnia 1882 w Downe) – brytyjski przyrodnik i geolog, twórca teorii ewolucji, zgodnie z którą wszystkie gatunki pochodzą od wcześniejszych form, autor publikacji, w których przedstawił argumenty na poparcie swej tezy^[2][3]. Darwin uważał, że rozgałęziony schemat ewolucji wynika z procesu, który nazwał doborem naturalnym. Prawdziwość teorii ewolucji została zaakceptowana przez wielu naukowców, przyrodników i dużą część społeczeństwa już za życia Darwina^[4]; jednak po pojawieniu się współczesnej syntezy ewolucji (którą opracowano w okresie od początku lat 30. do końca lat 50. XX wieku) naukowcy powszechnie zgodzili się, że dobór naturalny jest podstawowym mechanizmem ewolucji^[5], a sam proces ciągłych zmian, z których wyłaniają się nowe jakości, niezaprzeczalnym faktem. W swojej zmodyfikowanej formie odkrycia naukowe Darwina są teorią unifikującą nauki o życiu i wyjaśniającą różnorodność biologiczną^[6][7][8].

Zainteresowania naukowe Darwina sprawiły, że porzucił on studia w dziedzinie medycyny, w której początkowo kształcił się na Uniwersytecie Edynburskim, i przyłączył się do badań nad bezkręgowcami morskimi. Późniejsze studia na Uniwersytecie w Cambridge wzbudziły w nim fascynację naukami przyrodniczymi^[9]. W czasie pięcioletniej podróży na statku HMS Beagle rozwinął też swoją wiedzę geologiczną i zebrał materiały do badań geologicznych. Jego obserwacje i teorie potwierdzały uniformitarystyczne poglądy Charlesa Lyella, a publikacja dziennika z podróży spotkała się z żywym zainteresowaniem czytelników. Zaintrygowany problemami geograficznego rozmieszczenia okazów dzikiej przyrody i skamieniałości, które zebrał podczas podróży, Darwin badał zmiany, jakim ulegały gatunki i w 1838 stworzył teorię doboru naturalnego^[10]. Chociaż z wieloma przyrodnikami wymieniał poglądy na temat swoich teorii, dużo czasu poświęcał własnym badaniom, w których koncentrował się na geologii^[11]. Swoją teorię spisał w 1858, gdy Alfred Russel Wallace przesłał mu swoją pracę, w której przedstawił poglądy bardzo podobne do jego własnych. Skłoniło go to do szybkiego opublikowania z Wallace’em wspólnej pracy dotyczącej ich teorii pt. On the Tendency of Species to form Varieties; and on the Perpetuation of Varieties and Species by Natural Means of Selection („O skłonności gatunków do tworzenia odmian oraz o utrwalaniu się gatunków drogą doboru naturalnego”)^[12].

W swej książce O powstawaniu gatunków drogą doboru naturalnego (1859) Darwin tłumaczył zróżnicowanie występujące w naturze ewolucyjnym dziedziczeniem modyfikacji^[4]. Natomiast w dziele The Descent of Man, and Selection in Relation to Sex („O pochodzeniu człowieka i doborze w odniesieniu do płci”), której ciągiem dalszym była książka The Expression of the Emotions in Man and Animals („O wyrażaniu emocji u człowieka i zwierząt”), badał ewolucję człowieka i dobór płciowy. Szereg książek poświęcił też badaniom nad roślinami, a w swej ostatniej pracy badał dżdżownice i ich wpływ na glebę^[13].

W uznaniu wybitnych osiągnięć Darwina przyznano mu między innymi Medal Copleya. Po śmierci urządzono mu państwowy pogrzeb, jako jednemu z pięciu Brytyjczyków w XIX wieku nienależących do rodziny królewskiej^[14]. Pochowano go w Opactwie Westminsterskim, obok Johna Herschela i Isaaca Newtona^[15].