Chata (regionalnie: chałpa, chałupa, checza, chyża, izba) – dom wiejski, najczęściej drewniany.
Chaty często składały się z trzech izb: środkowej – sieni i dwóch bocznych – czarnej i białej. Izba czarna była głównym pomieszczeniem, stał w niej piec. Pełniła rolę kuchni a czasem sypialni. Izba biała była pomieszczeniem bardziej reprezentacyjnym. Służyła tylko celom mieszkaniowym. Obok białej izby budowano często dodatkowe pomieszczenie – komorę, służącą jako magazyn. Jeszcze innym pomieszczeniem był służący jako sypialnia alkierz.
Mniej więcej od lat 70. XX w. tradycyjne chałupy są rzadkością w Polsce. Można je spotkać jedynie na Kaszubach, Roztoczu i w Bieszczadach.