Chilijski cud

Chilijski cud (ang. The Miracle of Chile) – zwrot ukuty przez Miltona Friedmana w 1982 r. jako opis liberalnych reform gospodarczych przeprowadzonych w Chile pod dyktaturą Augusto Pinocheta. W tym czasie Friedman oświadczył, że chilijski eksperyment „był porównywalny z cudem gospodarczym powojennych Niemiec”^[1]. Ocena efektów tych reform pozostaje jednak niejednoznaczna.

Natychmiast po przeprowadzeniu zakończonego sukcesem zamachu stanu w 1973 r., Pinochet został zaznajomiony z poufnym planem gospodarczym, ze względu na objętość znanym jako El Ladrillo (dosłownie „cegła”)^[2]. Plan został przygotowany w maju 1973 r.^[3] przez ekonomistów opozycyjnych do rządu Salvadora Allende, przy pomocy Chicago Boys – w większości absolwentów University of Chicago. Dokument ten został udostępniony 12 września 1973 r.^[4] urzędom Generalicji Chilijskich Sił Zbrojnych, i stał się szkieletem tego co stało się później chilijską neoliberalną polityką gospodarczą^[5].

Część ekonomistów, między innymi nobliści Amartya Sen i Joseph E. Stiglitz, uważa, że dane makroekonomiczne dowodzą raczej porażki, a nie sukcesu planu gospodarczego Chicago Boys^[6][7]. Gospodarka Chile popadła w okresie „czystego eksperymentu monetarnego” pomiędzy 1973 a 1983 r. w poważne recesje^[8]. Kontrargumentujący wskazują na to, że spadek koniunktury nie ograniczał się do Chile, ale był zjawiskiem szerszym – Chile natomiast było pierwszym państwem regionu, które go przezwyciężyło. Miało to jednak miejsce dopiero po upadku dyktatury, gdy do władzy doszły demokratyczne partie centrowe i centrolewicowe, kontynuujące, mimo swych poglądów, politykę ekonomiczną nakreśloną przez juntę.