Corpus Iuris Civilis (łac. 'Ciało prawa cywilnego') – określenie całości wielkiej kompilacji prawa rzymskiego podjętej przez cesarza Justyniana I Wielkiego.
Nazwa ta powstała w średniowieczu, dla odróżnienia od Corpus Iuris Canonici, użyta po raz pierwszy w druku w 1583 przez Dionizego Godefroy[1].
Części składowe
- Institutiones Iustiniani – podręcznik w 4 księgach będący równocześnie ustawą,
- Digesta Iustiniani – wybór cytatów z 38 wybitnych prawników w 50 księgach, uznany za obowiązujące prawo,
- Codex Iustinianus – zbiór konstytucji (ustaw) cesarzy począwszy od Hadriana,
- Nowele – wydawane sukcesywnie po zakończeniu kompilacji uzupełnienia do Kodeksu.
Wyciąg z całości ustawodawstwa Justyniana w tłumaczeniu na grecki kazał sporządzić Leon VI Filozof (Opus Basilicon).
- ↑ Kazimierz Kolańczyk Prawo rzymskie Warszawa 1997 s.90. W Kodeksie sformułowanie corpore iuris występuje w ustawie z 530 roku, C.5.13.1.pr