Deinozuch

Deinozuch

Deinosuchus
Holland, 1909
Okres istnienia: 80–73 mln lat temu PreꞒ Ꞓ O S D C P T J K Pg N Q 80/73 80/73
Deinosuchus hatcheri
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	zauropsydy
Podgromada	diapsydy
Infragromada	archozauromorfy
Nadrząd	krokodylomorfy
Rząd	krokodyle
Nadrodzina	Alligatoroidea
Rodzaj	deinozuch
Synonimy
Polydectes Cope, 1869 Phobosuchus Nopsca, 1924
Gatunki
D. rugosus (Emmons, 1858) (typowy) ?D. riograndensis (Colbert & Bird, 1954)
Multimedia w Wikimedia Commons

Deinozuch (Deinosuchus) − wymarły rodzaj krokodyla, krewny dzisiejszych aligatorów żyjący w późnej kredzie, od około 80 do 73 milionów lat temu. Jego nazwę tłumaczy się jako „straszny krokodyl”. Pochodzi ona od starogreckich wyrazów δεινός/deinos („straszny”) i σουχος/souchos („krokodyl”). Pierwsze szczątki odkryto w Karolinie Północnej w latach pięćdziesiątych XIX wieku, jednak rodzaj Deinosuchus opisano dopiero w 1909. Kolejne pozostałości wydobyto w latach czterdziestych XX wieku. Weszły one później w skład istotnej, choć nieprecyzyjnej rekonstrukcji czaszki wystawianej w Amerykańskim Muzeum Historii Naturalnej. Wiedza o deinozuchu pozostaje niekompletna, choć odnalezione niedawno lepszej jakości szczątki czaszki przyczyniły się do lepszego poznania jego osteologii i paleobiologii.

Deinosuchus był o wiele większy od wszystkich dzisiejszych krokodyli – miał do 12 m długości i ważył do 8,5 tony – jednak ogólnym wyglądem nie różnił się zbytnio od swych żyjących obecnie mniejszych krewnych. Miał duże, solidne zęby przystosowane do kruszenia, a jego grzbiet pokrywały grube półokrągłe osteodermy. Jedno z badań sugeruje, że zwierzę dożywało 50 lat, a rosło w tempie typowym dla dzisiejszych krokodyli, choć wzrost ten zajmował o wiele więcej czasu.

Skamieniałości deinozucha znaleziono w 10 stanach USA oraz w północnym Meksyku. Żył on po obu stronach Morza Środkowego Zachodu. Był niewybrednym dominującym drapieżnikiem ekosystemów rejonów przybrzeżnych na wschodzie Ameryki Północnej. Większe rozmiary osiągał na zachodzie, wschodnie populacje były zaś liczniejsze. Kwestia, czy chodzi tu o odrębne gatunki, dzieli specjalistów. Deinosuchus potrafił zabijać i spożywać duże dinozaury. Żywił się prawdopodobnie także żółwiami morskimi, rybami i inną zwierzyną, zarówno wodną, jak i lądową.