Cesarz rzymski (od 286 wraz z Maksymianem) | |
Okres |
od 20 listopada 284 |
---|---|
Poprzednik | |
Następca | |
Dane biograficzne | |
Data i miejsce urodzenia | |
Data i miejsce śmierci | |
Żona | |
Dzieci | |
Moneta | |
Dioklecjan, Gaius Aurelius Valerius Diocletianus (ur. 22 grudnia 244 w Salonie, zm. 3 grudnia 313 lub 316 w Spalatum[1]) – cesarz rzymski od 20 listopada 284 do 1 maja 305.
Był niezamożnym człowiekiem niskiego pochodzenia, przez całe życie związany z armią. Wybrany przez żołnierzy na cesarza w 284 roku, a następnie zatwierdzony przez senat rzymski, po dwóch latach podzielił się władzą z Maksymianem. Jego panowanie zapoczątkowuje w dziejach Rzymu okres dominatu, wprowadzający w istocie monarchię opartą na armii i na scentralizowanej biurokracji.
W 293 roku Dioklecjan stworzył tetrarchię, czyli system rządów, w którym władzę równocześnie sprawowało czterech panujących nad różnymi obszarami rozległego imperium: Dioklecjan (wschodnie wybrzeże Morza Śródziemnego), Maksymian (Italia, Afryka i Hiszpania), Galeriusz (dolina Dunaju i Bałkany) i Konstancjusz I Chlorus (Brytania i Galia). Mający najwyższą pozycję Dioklecjan kazał uznawać się za potomka Jowisza, natomiast boskim przodkiem Maksymiana miał być Herakles – co miało podkreślać ich szczególny prestiż w nowym układzie rządzenia cesarstwem.
Z żoną Pryską miał córkę Galerię Walerię – drugą żonę cesarza Galeriusza.