Filantropia (stgr. φιλανθρωπία philanthrōpia – dobroczynność, życzliwość; φιλάνθρωπος philánthrōpos – kochający ludzkość) – formalne i nieformalne działania osób oraz grup, instytucji i przedsiębiorstw, nakierowane na zaspokojenie potrzeb jednostek, wspólnot oraz społeczności lokalnych w wymiarach: materialnym, duchowym i moralnym oraz mające na celu kultywowanie tradycji, jak również reformy i zmiany społeczne[1][2].
W ścisłym znaczeniu tego słowa, filantropia jest świecką ideą czerpiącą inspirację z idei humanitaryzmu, w odróżnieniu od nakazów religijnych: charytatywności i dobroczynności chrześcijańskiej, zakatu muzułmańskiego czy cedaki występującej w judaizmie[3].
Filantrop zwany też w Polsce, zwłaszcza w XIX wieku: społecznikiem – to człowiek udzielający pomocy materialnej ubogim, często inteligent: lekarz, adwokat, nauczyciel – pracujący społecznie, nie bacząc na honorarium, w imię idei solidaryzmu społecznego finansujący akcje społeczne, fundator.