Filmowe Uniwersum Marvela

Filmowe Uniwersum Marvela

Marvel Cinematic Universe

Gatunek	fantastyka naukowa, akcja, fantasy, przygodowy
Rok produkcji	od 2008
Kraj produkcji	Stany Zjednoczone
Język	angielski
Produkcja	Avi Arad Gale Anne Hurd Kevin Feige Jeph Loeb Amy Pascal
Wytwórnia	Marvel Studios Columbia Pictures Marvel Television ABC Studios
Dystrybucja	Paramount Pictures (2008–2011) Universal Pictures (2008) Walt Disney Studios Motion Pictures (od 2012) Sony Pictures (2017, 2019, 2021)
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Filmowe Uniwersum Marvela, skrót. FUM (oryg. Marvel Cinematic Universe, skrót. MCU) – franczyza^[1] obejmująca głównie filmy o superbohaterach produkcji Marvel Studios, które zaś oparte są na komiksach Marvel Comics. Pomiędzy produkcjami zrzeszonymi w Filmowym Uniwersum Marvela stosowane są częste crossovery, a także wspólne wątki i członkowie obsady.

Filmy z Filmowego Uniwersum Marvela zyskały pozytywną opinię krytyków i znalazły się wysoko w rankingach filmowych na całym świecie. Dwanaście dni po premierze filmu Avengers: Czas Ultrona stała się najbardziej dochodową franczyzą na świecie, prześcigając dotychczasowego lidera – serię filmów o Harrym Potterze^[2]. Do końca maja 2019 roku dwadzieścia dwa filmy zarobiły łącznie ponad 21 miliardów dolarów^[3]. W skład Uniwersum wchodzą również między innymi: komiksy, filmy krótkometrażowe Marvel One-Shots i seriale.

Pierwszym filmem jest powstały w 2008 roku Iron Man, który rozpoczyna I Fazę. Kolejnymi produkcjami I Fazy były: Incredible Hulk (2008), Iron Man 2 (2010), Thor (2011), Kapitan Ameryka: Pierwsze starcie (2011) i The Avengers (2012). II Fazę tworzą filmy: Iron Man 3 (2013), Thor: Mroczny świat (2013), Kapitan Ameryka: Zimowy żołnierz (2014), Strażnicy Galaktyki (2014), Avengers: Czas Ultrona (2015) i Ant-Man (2015). W skład III fazy wchodzą Kapitan Ameryka: Wojna bohaterów (2016), Doktor Strange (2016), Strażnicy Galaktyki vol. 2 (2017), Spider-Man: Homecoming (2017), Thor: Ragnarok (2017), Czarna Pantera (2018), Avengers: Wojna bez granic (2018), Ant-Man i Osa (2018), Kapitan Marvel (2019), Avengers: Koniec gry (2019) i Spider-Man: Daleko od domu (2019). Dwadzieścia trzy filmy wchodzące w skład trzech pierwszych faz tworzą serię zatytułowaną Saga Nieskończoności.

Pierwszym filmem Fazy IV jest Czarna Wdowa (2021), a następnie pojawiły się Shang-Chi i legenda dziesięciu pierścieni (2021), Eternals (2021), Spider-Man: Bez drogi do domu (2021), Doktor Strange w multiwersum obłędu (2022), Thor: Miłość i grom (2022) i Czarna Pantera: Wakanda w moim sercu (2022). W skład tej Fazy wchodzą również seriale wyprodukowane przez Marvel Studios: WandaVision (2021), Falcon i Zimowy Żołnierz (2021), Loki (2021), A gdyby…? (2021), Hawkeye (2021), Moon Knight (2022), Ms. Marvel (2022), Ja jestem Groot (2022) i Mecenas She-Hulk (2022). V Fazę rozpoczął film Ant-Man i Osa: Kwantomania (2023). Po nim zadebiutowały Strażnicy Galaktyki vol. 3 (2023), Marvels (2023) i Deadpool & Wolverine (2024). Ponadto studio zapowiedziało kolejne filmy fazy V i VI: Kapitan Ameryka: Nowy wspaniały świat (2025), Thunderbolts* (2025), Fantastic Four: First Steps (2025), Blade (2025), Avengers: Doomsday (2026) i Avengers: Secret Wars (2027). Filmy IV, V i VI Fazy wraz z serialami tworzą Sagę Multiwersum.

Pierwszy serial jaki powstał to Agenci T.A.R.C.Z.Y. emitowany przez stację ABC. Drugim, emitowanym również przez stację ABC, był serial Agentka Carter. Marvel Television nawiązało współpracę z serwisem Netflix, w wyniku której swoją premierę miały seriale: Daredevil i Jessica Jones w 2015 roku, Luke Cage w 2016 roku oraz Iron Fist, Defenders i Punisher w 2017 roku. We wrześniu 2017 roku swoją premierę na kanale ABC miał serial Inhumans. W tym samym roku swoją premierę miał serial Runaways w serwisie Hulu, a w czerwcu 2018 roku swoją premierę miał serial Cloak & Dagger na kanale Freeform.