Geniusze

Geniusze

wieś
Państwo	Polska
Województwo	podlaskie
Powiat	sokólski
Gmina	Sokółka
Liczba ludności (2011)	258[2][3]
Strefa numeracyjna	85
Kod pocztowy	16-100[4]
Tablice rejestracyjne	BSK
SIMC	0040040[5]
Położenie na mapie Polski Geniusze
Położenie na mapie województwa podlaskiego Geniusze
Położenie na mapie powiatu sokólskiego Geniusze
Położenie na mapie gminy Sokółka Geniusze
53°22′23″N 23°25′48″E/53,373056 23,430000[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

Geniusze – wieś w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie sokólskim, w gminie Sokółka^[5][6].

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa białostockiego.

Nazwa wsi występowała w dwóch wariantach, które zmieniały się na przestrzeni wieków: Gieniusze oraz obecny wariant Geniusze:

• 1799 r.: Gieniusze – miejsce zamieszkania osób odwołujących się do Kamery wojny i domen w Białymstoku^[7],
• okres zaboru rosyjskiego: Gieniusze – wg Polish localities in the Russian partition (...)^[8],
• 1881 r.: Gieniusze – wieś w powiecie sokólskim w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich – osada i okolica szlachecka, pow. sokólski, 6 wiorst od Sokółki^[9],
• 1924 r.: Geniusze – kolonia w gminie Sokółka w Skorowidzu miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej opracowanym na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dn. 30 września 1921 r.^[10],
• 1933 r.: Geniusze – kolonia w gminie Sokółka w Skorowidzu miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej (...)^[11],
• 1968 r.: Gieniusze – wieś (gromada Janowszczyzna) w Spisie miejscowości Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej z 1968 r.^[12],
• 1973 r.: Gieniusze – w Spisie kościołów i duchowieństwa Archdiecezji w Białymstoku z 1973 r.^[13],
• 1980 r.: Geniusze – w Wykazie urzędowych nazw miejscowości w Polsce^[14],
• 2010 r.: Geniusze – w Wykazie urzędowych nazw miejscowości i ich części^[15].

Nazwa wsi wzięła się prawdopodobnie od nazwiska Gieniusz, wywodzącego od jaćwieskiego słowa ginius, oznaczającego strażnika (od ginti – bronić) i pochodzi od bojarów litewskich, którzy przybyli z Gieniuszy koło Krynek (obecnie na terytorium Białorusi) w czasach kolonizacji Puszczy Knyszyńskiej^[16][17].

Wieś posiada przystanek kolejowy^[18].

Po 1989 r. podejmowane były, bez powodzenia, próby zmiany nazwy miejscowości na historyczną^[19].

Wierni kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Sokółce^[20].