Gnutella

Ten artykuł wymaga modyfikacji na podstawie najświeższych informacji.

Niektóre treści są na pewno lub najprawdopodobniej nieaktualne. Artykuł należy zweryfikować, wskazując w przypisach źródła informacji.
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Gnutella (w wymowie g jest nieme) – sieć wymiany plików komputerowych przez internet, wykorzystywana głównie do wymiany plików muzycznych, filmów i oprogramowania. Stanowi ona tzw. właściwą sieć peer-to-peer, ponieważ działa bez centralnego serwera. Pliki są wymieniane bezpośrednio między jej użytkownikami.

Pierwszy program kliencki został napisany przez Justina Frankla i Toma Peppera z firmy Nullsoft na początku roku 2000, niedługo po zakupie tej firmy przez AOL. 14 marca tego roku program ten udostępniono do pobierania z serwera firmy Nullsoft. Po przedwczesnym ogłoszeniu tego faktu w Slashdot użytkownicy już pierwszego dnia zablokowali serwery próbując pobrać tysiące kopii niedopracowego jeszcze programu. W tym czasie kod źródłowy programu nie został jeszcze opublikowany i nie wiadomo było na jakiej licencji program jest rozprowadzany.

Następnego dnia AOL zablokował ściąganie programu ze względu na obawy o prawne konsekwencje dla tego koncernu, a także zakazał Nullsoftowi kontynuowania dalszych prac nad tym programem i skonfiskował jego kod źródłowy. Mimo to projekt Gnutelli nie upadł. Po kilku dniach, protokół został odtworzony, jego kod źródłowy został ostatecznie opublikowany na licencji GNU General Public License (GPL), co otworzyło drogę do powstania programów otwartego oprogramowania, realizujących ten protokół. Otwartość projektu i możliwość pisania i wyboru różnych programów klienckich stało się jedną z sił napędowych rozwoju tej sieci.

Sieć Gnutella jest alternatywnym w pełni rozproszonym rozwiązaniem, w odróżnieniu od w części scentralizowanych modeli sieci peer-to-peer, takich jak FastTrack (KaZaA), czy w pełni scentralizowanych takich jak Napster. Popularność sieci Gnutella znacznie wzrosła po zagrożeniu sądowym zamknięciem serwera Napster na początku 2001 roku. Ten gwałtowny wzrost popularności ujawnił ograniczenia skalowalności pierwotnej wersji protokołu. Na początku 2001, odmiany protokołu (początkowo zaimplementowane w programach klienckich closed source) pozwoliły do pewnego stopnia poprawić skalowalność. Zamiast traktować każdego z użytkowników jako klienta i serwer, niektórym z nich został przydzielony status „ultrapeer” i one udzielają odpowiedzi na zapytania i wyszukiwanie dla użytkowników przyłączonych do nich. To pozwoliło na dalszy wzrost popularności tej sieci. Pod koniec 2001 roku kliencki program Gnutelli LimeWire, który umożliwił w znacznym stopniu techniczne doskonalenie tej sieci, uzyskał status otwartego oprogramowania. W lutym 2002 Morpheus, komercyjny program wymiany plików, został przestawiony z sieci P2P FastTrack na Gnutellę, a jego zrąb został oparty na otwartym programie Gnucleus.

Słowo „Gnutella” nie odnosi się do żadnego konkretnego projektu czy oprogramowania, ale otwartego protokołu używanego przez różne programy klienckie. Ponieważ powstają wciąż nowe klienty, a protokół zapewne będzie się dalej rozwijał, trudno powiedzieć czym 'Gnutella' będzie w przyszłości.

Nazwa Gnutella jest złożeniem słów GNU i Nutella. Gnutella pomimo nazwy, nie należy do projektów GNU. Jej odpowiednikiem rozwijanym przez GNU jest GNUnet.