Grodzisko w Starym Bielsku

Grodzisko w Starym Bielsku z lotu ptaka
Pozostałości wałów

Grodzisko w Starym Bielsku – średniowieczne grodzisko położone w Starym Bielsku, dzielnicy Bielska-Białej. Jest pozostałością pierścieniowej osady produkcyjnej o charakterze obronnym, istniejącej od XII wieku do roku 1400 i stanowi najstarszy zabytek miasta.

Grodzisko usytuowane jest na pochyłości wzgórza opadającego łagodnie ku północy. Jego kształt zbliżony jest do elipsy o wymiarach 205 m na osi północ-południe i 215 m na osi wschód-zachód. Jego powierzchnia wynosi ok. 3,2 ha.

Osada powstała w końcu XII w. i była silnie ufortyfikowana – otaczały ją podwójne wały drewniano-ziemne rozdzielone fosą o szerokości 10 m i głębokości do 12 m oraz szerokie palisady. Podczas badań archeologicznych przeprowadzonych w latach 30. i 70. XX w. odkryto chaty mieszkalne, zabudowania gospodarcze, majdan, fragmenty bruku kamiennego, studnie i dymarki. Znaleziska te wskazują, że osadę zamieszkiwali rolnicy i rzemieślnicy – hutnicy rudy darniowej, kowale, cieśle i prządki. Osada położona była przy trakcie handlowym z Krakowa na Morawy (szlak solny) i mogła pełnić rolę warowni – refugium dla okolicznej ludności. W 1400 roku grodzisko zostało doszczętnie zniszczone przez pożar. Nie wiadomo do dzisiaj, jak należy łączyć tę osadę ze Starym Bielskiem i miastem Bielskiem.

W okresie wojny trzydziestoletniej, w latach 1618–1648 przez Bielsko maszerowały różne oddziały wojska, a wśród nich Szwedzi, którzy byli tu co najmniej trzy razy (1642, 1645, 1646). Prawdopodobnie średniowieczne grodzisko w Starym Bielsku wykorzystali jako miejsce obozowiska, skoro miejscowa ludność nazwała je wałem szwedzkim (niem. Schweden Schanze). Do dziś ulica otaczająca grodzisko od północy nosi nazwę Wał Szwedzki.

W XVI w. założono Dolny folwark starobielski, obejmujący częściowo również grodzisko. W jego południowo-zachodniej części powstały zabudowania, zaadaptowane później na potrzeby parafii ewangelickiej, która w latach 1818–1827 wybudowała w ich sąsiedztwie ewangelicki kościół Jana Chrzciciela. W tym samym okresie obwałowania dawnej osady zostały już w dużej mierze zniwelowane i zadrzewione.

Grodziskiem zaczęto interesować się w latach 30. XX wieku, kiedy przeprowadzono pierwsze badania archeologiczne. Kolejne zostały przeprowadzone w latach 70.


From Wikipedia, the free encyclopedia · View on Wikipedia

Developed by razib.in