Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.
Hachan – duchowy i świecki zwierzchnik społeczności karaimskiej, sprawował pieczę nad zbiorem dżymatów (gmin karaimskich). Nazwa wywodzi się od chazarskiego słowa kagan (wielki chan)[1]. Jego pozycja przypominała pozycję kalifa wśród muzułmanów, łączącego dożywotnio przywództwo świeckie i religijne. Nie był on wybierany przez duchowieństwo, ale przez przedstawicieli społeczności karaimskich zwanych morianami[2]. Pełniona przez niego funkcja różniła się od lokalnego przywódcy religii karaimskiej zwanego hacham (hebr. mędrzec). Turkijską nazwę hachan/chagan zaczęto przywoływać na początku XX w.[3].
Według praw kodyfikujących strukturę wyznaniową XIX-wiecznej Rosji, duchowieństwo karaimskie składało się z hachanów, hazzanów i szamaszów. Hazzan sprawował dozór nad karaimską gminą (dżymat), hachan czuwał nad zbiorem gmin. Hachan karaimski miał m.in. prawo błogosławić następcę tronu rosyjskiego, kładąc ręce na jego głowie i wypowiadając słowa modlitwy[4].
W 1837 ustanowiono w Rosji urząd Hachana Taurydzko-Odeskiego oraz Karaimski Zarząd Duchowny w Eupatorii, w 1850 pod jego kompetencje poddano gminy (dżymaty) na Litwie i Wołyniu. W 1863 spod jurysdykcji Eupatorii wydzielono okręgi zachodnie, tworząc drugi urząd Hachana i Zarząd Duchowny w Trokach[5]. W Polsce międzywojennej hachanat trocki został potwierdzony mocą ustawy o Karaimskim Związku Religijnym z 1936[6]. Siedzibą hachana było Wilno, zaś Karaimski Zarząd Duchowny i sekretariat hachanatu (wraz z archiwum ogólnym i metrykalnym) mieścił się w Trokach.
Do znanych hachanów należał Hadżi Seraja Szapszał, w latach 1915–1919 zwierzchnik hachanatu w Eupatorii, a od 1928 w Trokach.
- ↑ Stefan Gąsiorowski, Karaimi w Koronie i na Litwie w XV-XVIII wieku, Kraków-Budapeszt 2008, s. 537.
- ↑ Katarzyna Jędraszczyk, Karaimi krymscy – ginąca mniejszość, „Sprawy Wschodnie”, nr 2-3, 2004, s. 43.
- ↑ Witold Schreiber, Badania nad antropologią dzieci chrześcijańskich, żydowskich i karaimskich w Galicyi, Warszawa 1910, s. 6; "Das Freie Wort. Frankfurter Halbmonatschrift für Fortschritt auf allen Gebieten des geistigen Lebens", t. 7, 1908, s. 36.
- ↑ Jurij Babinow, Narodowe wydawnictwa periodyczne wschodnioeuropejskich Karaimów, [in:] Żydzi i judaizm we współczesnych badaniach polskich, t. 3, red. K. Pilarczyk, Kraków 2003, s. 440.
- ↑ Szymon Szyszman, Stulecie Karaimskiego Zarządu Duchownego w Trokach, „Teki Historyczne", t. 8, 1956-1957, s. 70-73.
- ↑ Małgorzata Winiarczyk-Kossakowska, Sytuacja prawna Wschodniego Kościoła Staroobrzędowców, Muzułmańskiego Związku Religijnego oraz Karaimskiego Związku Religijnego, „Rocznik Teologiczny", t. 46, 2004, z. 1, s. 91-94.