Back Hades Afrikaans Hades (Gott) ALS Hades AN هاديس Arabic هيدز ARZ হেডিচ Assamese Hades AST Aid Azerbaijani Hades BAR Hades BCL
| bóg podziemnego świata zmarłych | |
_and_Pluto_(as_Serapis),_from_the_Sanctuary_of_the_Egyptian_Gods_at_Gortyna,_mid-2nd_century_AD,_Heraklion_Archaeological_Museum_(30305313721).jpg)
| |
| Występowanie | |
|---|---|
| Atrybuty |
berło i klucze |
| Siedziba |
Hades |
| Teren kultu | |
| Odpowiednik |
Pluton (rzymski) |
| Rodzina | |
| Ojciec | |
| Matka | |
| Żona | |
| Rodzeństwo | |
| Dzieci | |
Hades (także Pluton; gr. Ἅιδης/ᾍδης Háidēs, Ἀίδης Áidēs, Ἀΐδης Aḯdēs ‘niewidzialny’, łac. Pluto) – w mitologii greckiej bóg podziemnego świata zmarłych. Z czasem zaczęto również nazywać jego krainę Hadesem. Hades był bogiem świata podziemnego i zmarłych; nazywany był także Plutonem (gr. Πλούτων Ploútōn, od wyrazu πλοῦτος ploûtos – „bogactwo”) i pod tym imieniem występował w mitologii rzymskiej (łac. Pluto). Imię to nadane mu zostało ze względu na niezmierzone bogactwa świata podziemnego. Nazywano go także Agesandros (Ἀγήσανδρος Agḗsandros – „prowadzący ludzi”[1]).
Hades czasami jest zaliczany do grona bogów olimpijskich, mimo że nie uczestniczył w biesiadach olimpijskich. Starożytni Grecy nie uważali Hadesa za siłę zła, w przeciwieństwie do późniejszej koncepcji szatana w chrześcijaństwie. Niewątpliwie był to bóg surowy i budzący strach, ale przy tym bardzo sprawiedliwy. Czczony był w całej Grecji, jednak starano się to robić w trwodze i milczeniu. Zazwyczaj Grecy starali się nie wypowiadać jego imienia, a hołdy składano mu na kolanach (odniesienie do tego, że bóg ten żył w podziemiu), w przeciwieństwie do hołdów składanych na stojąco z wyciągniętymi rękami do bogów olimpijskich.
Świątyń raczej mu nie stawiano – wiadomo o jednej, wzniesionej dla niego przez Elejczyków w podzięce za obronę Pylos przed Heraklesem i kilku przybytkach Plutona. Hades rzadko pojawiał się na Ziemi. Jeżeli już tam przebywał, to zazwyczaj miał na sobie czapkę z psiej skóry, która czyniła go niewidzialnym. Hades był dobrym mężem i bratem. Raczej nie buntował się przeciwko Zeusowi. Częste ataki i próby zdobycia tronu niebios podejmował natomiast Posejdon, który nie mógł pogodzić się z tym, że to jego młodszemu bratu przypadło niebo. W kinematografii pokutuje jednak wizerunek Hadesa jako władcy krnąbrnego i spiskującego przeciwko Zeusowi, co jest dalekie od wyobrażeń starożytnych. Jak już wspomniano, Hades był wiernym mężem – nie miał wielu kochanek, jak to w zwyczaju mieli inni bogowie. Raz tylko zakochał się w nimfie Minte. Gdy Persefona dowiedziała się o tym, zazdrosna zamieniła nimfę w miętę[2].
Hades był synem tytana Kronosa i tytanidy Rei oraz bratem Zeusa, Posejdona, Demeter, Hestii i Hery. Uprowadził z ziemi Persefonę, córkę Demeter, która później została jego małżonką. Ze związku tego nie zrodziło się żadne potomstwo[3]. Jego atrybutami były berło i klucze, które symbolizowały jego władzę nad światem umarłych, ale jest też pokazywany z rogiem obfitości (który symbolizował władzę nad surowcami) i psią czapką (gr. κυνέη kynéē[4]), darem od cyklopów. Przy boku zawsze miał Cerbera – trójgłowego psa.
- ↑ Henry George Liddell, Robert Scott: A Greek-English Lexicon: Ἀγήσανδρος. perseus.tufts.edu. [dostęp 2013-08-15]. (ang.).
- ↑ Czasami uważa się, że Hades porwał także nimfę Leuke, ale po jej śmierci w Hadesie zamienił ją w topolę białą – to właśnie w koronę z liści tego drzewa miał był odziany Herakles wychodzący z Podziemi.
- ↑ Czasami jednak za dzieci Hadesa i Persefony uważa się Erynie, Zagreusa i Melinoe.
- ↑ Henry George Liddell, Robert Scott: A Greek-English Lexicon: κυνέη. perseus.tufts.edu. [dostęp 2013-08-15]. (ang.).