Back Inkwisisie Afrikaans Inquisition ALS Inquisición AN محاكم التفتيش Arabic محاكم التفتيش ARZ Inquisición AST İnkvizisiya Azerbaijani Инквизиция Bashkir Inquisition BAR Святая інквізіцыя Byelorussian
Inkwizycja, Inquisitio haereticae pravitatis, Sanctum officium[1] (łac. Inquisitio – śledztwo, badanie) – instytucja śledczo-sądownicza Kościoła katolickiego działająca od XIII do XIX wieku, utworzona w celu wyszukiwania, nawracania i karania heretyków w oparciu o postanowienia ujęte w dokumentach soborowych, synodalnych oraz bullach papieskich.
W skład inkwizycji wchodziły trybunały biskupie i urzędy inkwizytorów mianowanych bezpośrednio przez papieża oraz współpracujące z nimi władze świeckie.
Termin inkwizycja oznacza też procedurę śledczą, którą posługiwali się inkwizytorzy i która oparta była na oskarżeniu publicznym, starannym śledztwie prowadzonym z urzędu, archiwizowaniu wyników dochodzeń oraz wydawaniu wyroku.
W czasach nowożytnych termin inkwizycja oznacza zbiorczą nazwę osobnych instytucji kościelnych działających w monarchii hiszpańskiej (inkwizycja hiszpańska), portugalskiej (inkwizycja portugalska) oraz na terenie państw włoskich (inkwizycja rzymska), których głównym zadaniem było zwalczanie herezji i pilnowanie ortodoksji katolików mieszkających na obszarze podlegających ich jurysdykcji.
W ciągu przeszło 600 lat działalności sądy inkwizycyjne skazały na różne kary kilkaset tysięcy osób, z czego prawdopodobnie kilkanaście tysięcy zostało straconych.
Inkwizycja stanowi jeden z najbardziej kontrowersyjnych tematów z historii Kościoła katolickiego, obecny w polemikach międzyreligijnych, antyreligijnych i antyklerykalnych.
W języku potocznym termin ten bywa używany jako synonim kontroli sumień i poglądów przez władzę.
- ↑ Encyklopedia popularna ilustrowana. Treść wszystkich gałęzi wiedzy ludzkiej, podana przystępnie, pr. zb., Warszawa 1910, t. II, s. 213.