Jad pszczeli

Jad pszczeli (apitoksyna) – wydzielina gruczołu jadowego pszczół.

Jest to żółtawa lub niemal bezbarwna, opalizująca ciecz o gęstości około 1,13 g/cm³ i pH 4,5-5,5 (w zależności od gatunku), ma słaby charakterystyczny zapach przypominający zapach miodu, ma intensywny smak (gorzki, kwasowy i daje w ustach uczucie gorąca), zawiera od 55% do 70% wody^[1]. Jad pszczeli zawiera także feromony alarmowe, które uwalniane w chwili żądlenia przez jedną pszczołę, mobilizują inne do żądlenia.

Podczas żądlenia pszczoła wprowadza do ciała ofiary 50–140 μg jadu^[2] (według innych źródeł ok. 12 μg^[3][4]), a jego ilość w gruczole jadowym wynosi ok. 300 μg^[2]. Trzmiele podczas użądlenia wprowadzają 10–31 μg jadu (dla porównania, osy z rodzaju Vespula uwalniają 1,7–3,1 μg jadu)^[2]. Od jednej pszczoły można uzyskać ok. 85 μg jadu^[4][3]. Skład i ilość produkowanego jadu pszczelego zależy od wieku pszczoły (maksymalnie w 10-15 dniu życia), linii z jakiej pochodzi, a nawet pory roku (w zależności od tego, czym karmią się pszczoły, proporcje składników w jadzie mogą się zmieniać)^[5].