Jul

Jul

Dzień	25 grudnia
Typ święta	germańskie
Znaczenie	kojarzone z przesileniem zimowym i symbolicznym odradzającym się słońcem
Symbole	przystrajanie jodły
Podobne święta	Boże Narodzenie, Święto Godowe

Jul (ang. Yule, Yuletide) – święto zimowe, kojarzone z przesileniem zimowym, obchodzone w północnej Europie od czasów starożytnych. Jego data została ustanowiona przez Haakona I Dobrego w sposób pokrywający się z wcześniej przyjęta datą chrześcijańskich świąt Bożego Narodzenia.^[1] Domniemane tradycje Jul obejmują przystrajanie jodły, kładzenie w palenisku odpowiednio przygotowanej kłody drewna, wieszanie w domostwach jemioły i ostrokrzewu, rozdawanie prezentów oraz ogólnie rozumiane świętowanie, jednakże nie istnieją główne źródła dowodów na temat dokładnego sposobu celebrowania tego święta.^[2]

W czasach przedchrześcijańskich germańskie plemiona pogańskie świętowały Jul od późnego grudnia do wczesnego stycznia, ustalając czas świętowania wg kalendarza księżycowego^[3]. Podczas procesu chrystianizacji, po przyjęciu kalendarza juliańskiego czas rozpoczęcia święta Jul ustalono na 25 grudnia, by odpowiadało ono świętu obchodzonemu przez chrześcijan, zwanemu Bożym Narodzeniem^[4]. Z tych powodów, terminy „Jul” i „Boże Narodzenie” często używane są zamiennie^[5], szczególnie w kolędach, np. Jul, jul, strålande jul.

W Danii, Norwegii i Szwecji na określenie święta używa się powszechnie słowa jul, również w środowiskach chrześcijańskich. W niektórych kulturach kulminacyjnym punktem obchodu świąt jest dzień 24 grudnia – wtedy to dzieci otrzymują prezenty, przynoszone przez postać przypominającą Świętego Mikołaja, który w Danii nosi nazwę „julemanden”, w Norwegii „julenissen”, a w Szwecji „jultomten”. W Finlandii święto nazywa się „joulu”, w Estonii „jõulud”, a w Islandii i na Wyspach Owczych „jól”.

Jul jest wydarzeniem ważnym dla germańskich neopogan. Wyznawcy religii Wicca i szereg środowisk świeckich obchodzą święto jako dzień przesilenia zimowego, przypadającego na półkuli północnej 21 lub 22 grudnia, a na półkuli południowej – 20 lub 21 czerwca.