Koczownik

Ten artykuł dotyczy koczownika. Zobacz też: inne znaczenia słowa „nomada”, koczowniczka czarna.

Koczownik, nomada – wędrowiec, członek grupy ludzi nieposiadającej stałego miejsca zamieszkania, przemieszczającej się z miejsca na miejsce^[1], np. w związku ze zmianami pogody lub w poszukiwaniu żywności, wody, opału albo pastwisk dla zwierząt hodowlanych. Osoba prowadząca koczowniczy, wędrowny tryb życia, także podróżująca stale lub sezonowo z powodów handlowych, kulturowych lub religijnych.

Słowo nomada pochodzi z fr. nomade, łac. nomas, gr. νομᾰ́ς nomas dop. νομᾰ́δος nomados – „wędrujący w poszukiwaniu pastwisk”.

Grupy koczowników były zazwyczaj zorganizowane w jednostki plemienne, mężczyźni tworzyli zwarte grupy wojowników, aby podporządkować sobie tereny, w obrębie których grupa przebywała.

Nomadzi nie trudnili się rolnictwem. Korzystali po prostu z zasobów ziemi tak długo, dopóki ich nie wyczerpali. Wówczas zwijali obozowiska i ruszali w poszukiwaniu lepszych warunków. Koczownicy, tak jak wszyscy, czasem toczyli wojny między sobą, czasem najeżdżali ludy osiadłe, a czasem po prostu handlowali. Ich ruchliwość sprawiała, że wszelkie wieści i nowości rozprzestrzeniały się po świecie znacznie szybciej.

Wtargnięcie koczowników na tereny osiadłych cywilizacji odcisnęło piętno na historii Starożytnego Egiptu i Babilonii, a swój rozkwit społeczeństwa nomadów osiągnęły podczas najazdu Mongołów pod przewodnictwem Czyngis-chana oraz Timura w Azji i Europie w XIII, XIV i wczesnym XV wieku.

Współczesnymi przykładami koczowników są

• Beduini z Arabii – Arabowie z jednego z plemion koczowniczych Arabii, Syrii, Nubii, lub pustyń Sahary
• Romowie
• Tuaregowie
• Irish Travellers
• Inuici
• Pigmeje
• Buszmeni
• Lapończycy
• Czukcze
• Aborygeni australijscy
• Cyfrowi nomadzi

Obecnie kształtuje się nowy trend cyfrowych nomadów, którzy korzystając z dobrodziejstw cyfryzacji i Internetu nie są ograniczeni do jednego miejsca zamieszkania podczas wykonywania zawodu.