Kodeks prawa kanonicznego z 1917

Codex Iuris Canonici, Pii X Pontificis Maximi iussu digestus, Benedicti Papae XV auctoritate promulgatus (pol. kodeks prawa kanonicznego) – pierwsza nowoczesna kodyfikacja prawa kanonicznego Kościoła katolickiego obrządku łacińskiego promulgowana 27 maja 1917 r. przez Benedykta XV bullą Providentissima Mater Ecclesia. Kodeks wszedł w życie 19 maja 1918.

Kodeks składa się z pięciu ksiąg, które dzielą się na części (oprócz pierwszej), działy, tytuły, rozdziały i artykuły. Zawiera 2414 kanony, w razie potrzeby podzielone na paragrafy, a te – na numery.

• Księga I. Normy ogólne (kan. 1-86)
• Księga II. O osobach (kan. 87-725)
• Księga III. O rzeczach (kan. 726-1551)
• Księga IV. Procesy (kan. 1552-2194)
• Księga V. Przestępstwa i kary (kan. 2195-2414)

Kodeks zastąpił wszystkie dotychczasowe przepisy z wyjątkami, które zostały określone w kan. 2-5. Obowiązywał Kościół obrządku łacińskiego, jednakże dotyczył również Kościołów wschodnich w sprawach wyraźnie wskazanych lub z samej ich natury. Uporządkował wiele instytucji przez włączenie norm, które wynikały do tej pory ze zwyczaju lub doktryny, a wiele z nich uregulował na nowo i w sposób odpowiadający potrzebom epoki.

Nie był jednak pozbawiony wad, wśród których wskazywano przede wszystkim systematykę, w niektórych przypadkach zbytnią zwięzłość przepisów powodującą niejasność, niekonsekwencję terminologiczną, niejednolitość redakcji i odwoływanie się przy wykładni do prawa pozakodeksowego.