Kompatybilizm

Kompatybilizm – stanowisko filozoficzne, zgodnie z którym wolna wola i determinizm są ideami zgodnymi, tak że da się wierzyć i w jedno, i w drugie bez popadania w logiczną niespójność^[1] .

Kompatybiliści wierzą, że wolność może być obecna lub nieobecna w różnych sytuacjach z powodów, które nie mają nic wspólnego z metafizyką. Przykładowo, sądy mogą wydawać orzeczenia o tym, czy osoba działała z wolnej nieprzymuszonej woli w pewnych okolicznościach bez wdawania się w metafizykę. Podobnie wolność polityczna jest koncepcją niemetafizyczną^[2]. Tak też kompatybiliści definiują wolną wolę jako wolność działania zgodnie ze zdeterminowanymi wewnętrznie motywami, bez arbitralnych przeszkód ze strony innych osób czy instytucji.