Back الحزب الشيوعي البولندي Arabic Камуністычная партыя Польшчы Byelorussian Partit Comunista de Polònia Catalan Kommunistische Partei Polens (1918–1938) German Κομμουνιστικό Κόμμα Πολωνίας Greek Communist Party of Poland English Partido Comunista Polaco Spanish Puolan kommunistinen puolue Finnish Parti communiste de Pologne (1918-1938) French המפלגה הקומוניסטית של פולין HE
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Skrót |
KPP |
| Data założenia |
16 grudnia 1918 |
| Data rozwiązania |
16 sierpnia 1938 |
| Ideologia polityczna | |
| Poglądy gospodarcze | |
| Liczba członków |
17302 członków (1936), z tego 3817 przebywało wówczas w ZSRR |
| Młodzieżówka | |
| Barwy | |
Komunistyczna Partia Polski (w latach 1918–1925: Komunistyczna Partia Robotnicza Polski) – partia komunistyczna założona 16 grudnia 1918 na zjeździe połączeniowym SDKPiL i PPS-Lewicy, rozwiązana przez Komintern 16 sierpnia 1938 w ramach wielkiej czystki w ZSRR.
Organizacja powstała w wyniku fuzji radykalnego nurtu polskiego ruchu socjalistycznego (PPS-Lewica) i socjaldemokracji na terenie ziem polskich zaboru rosyjskiego (SDKPiL). W praktyce, po połączeniu obu partii w Komunistyczną Partię Robotniczą Polski, KPRP była od marca 1919 sekcją Kominternu na terenie II Rzeczypospolitej. Jej celem strategicznym była rewolucja społeczna, która wiązała się w ujęciu KPP z likwidacją państwa polskiego i wcieleniem jego terenów do ZSRR jako republiki sowieckiej (przy rewizji granic nowo powstałej republiki na rzecz sąsiadów)[1][2]. Komuniści uważali niepodległe państwa za kategorię polityczną minionej epoki. Rosyjska rewolucja była dla nich początkiem nowego zorganizowania Europy a nawet nowej cywilizacji stanowiącej jeden organizm zdominowany przez proletariat[3].. Z uwagi na cele statutowe, zarządzanie z ośrodka poza granicami Rzeczypospolitej (Komitet Wykonawczy Kominternu jako organ nadrzędny KPRP jako sekcji Kominternu), udział działaczy KPRP w wojnie polsko-bolszewickiej po stronie Rosji Sowieckiej przeciwko państwu polskiemu i poparcie KPRP jako partii dla Rosji Sowieckiej w czasie tej wojny, działalność KPRP (a później KPP) została uznana za antypaństwową. Była ona nielegalna na terenie Rzeczypospolitej od marca 1919, gdy KPRP nie uznając legalności państwa polskiego nie dopełniła formalności rejestracji wymaganych od organizacji i partii politycznych[4] przez prawo o stowarzyszeniach[5], do rozwiązania KPP przez Komintern 16 sierpnia 1938 (choć do lipca 1920 tolerowana przez władze państwowe).
- ↑ „W latach 1926–1933, KPP w różnych formach kwestionowała zarówno wschodnią, jak i zachodnią granicę Polski. Wynikało to zarówno z ogólnego – wyznaczanego przez doktrynę i politykę Międzynarodówki Komunistycznej – stanowiska w kwestii niepodległości państwa polskiego oraz ze swoistej interpretacji prawa narodów do samookreślenia, podporządkowywanego interesom międzynarodowej rewolucji, utożsamianych już wówczas z interesami państwowymi ZSRR. W odniesieniu do granicy wschodniej hasło samostanowienia narodów sprowadzano w istocie do postulatu oderwania ziem ukraińskich i białoruskich od Polski i przyłączenia ich do ZSRR. W drugiej połowie lat 20. KPP pod naciskiem Międzynarodówki Komunistycznej hasło samookreślenia aż do oderwania się od Polski wysunęła również wobec Śląska, a w 1932 r. uznano je za słuszne także w odniesieniu do Pomorza. U źródeł takiego stanowiska legło kilka zasadniczych przesłanek. W latach dwudziestych i na początku trzydziestych polscy komuniści – zgodnie z założeniami politycznymi Kominternu i kierownictwa radzieckiego – oceniali tzw. system wersalski jako produkt dyktatu imperialistycznego i jako taki energicznie zwalczali.” Stanisław Ciesielski, Alfred Lampe wobec problematyki zachodniej, [w:] Twórcy polskiej myśli zachodniej, Praca zbiorowa pod red. W., Olsztyn 1996, seria Rozprawy i Materiały Ośrodka Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie nr 153, wersja elektroniczna.
- ↑ Przesłanie KPP do „Kongresu mas pracujących obu części Górnego Śląska” w Gliwicach, 29.01.1933: „Zbójecki traktat wersalski, narzucony narodowi niemieckiemu przez koalicję zwycięskich w wojnie imperialistycznej wielkich rabusiów imperialistycznych Ententy – rozdarł górny Śląsk, oddał Gdańsk pod jarzmo Polski imperialistycznej, stworzył korytarz polski sztucznie dzielący Prusy Wschodnie od Niemiec… Imperializm polski grozi wojenną okupacją Gdańska, by zagrabić Prusy Wschodnie i zachodnią część Górnego Śląska. KPP oświadcza obecnie, po jedenastu latach okupacji polskiej na Górnym Śląsku, wobec ludu górnośląskiego, wobec narodu całej Polski i Niemiec, wobec narodów całego świata: Zwycięski proletariat polski, po obaleniu panowania imperialistycznego burżuazji polskiej, przekreśli wszystkie orzeczenia traktatu wersalskiego w stosunku do Śląska i do pomorskiego korytarza, zapewni ludności tych ziem prawo do samookreślenia aż do oderwania się od Polski.” Jan Alfred Reguła Historia Komunistycznej Partii Polski w świetle faktów i dokumentów, Warszawa 1934 s. 253, ISBN 83-901295-0-7 (edycja z 1994). Patrz też Jan Alfred Reguła, Historia Komunistycznej Partii Polski… s.231-233 i 248-253.
- ↑ Andrzej Friszke „Państwo czy rewolucja. Polsce komuniści a odbudowanie państwa polskiego 1892 – 1920“ Wydawnictwo Krytyki Politycznej 2020, ISBN 978-83-66586-19-2, str. 441 i 442
- ↑ Dz.U. z 1919 r. nr 3, poz. 88.
- ↑ Marek Łatyński, Nie paść na kolana. Szkice o opozycji w latach czterdziestych, London 1985, Wyd. Polonia Book Fund, ISBN 0-902352-36-9 ;, wyd. II rozszerzone, Wrocław 2002, Wyd. Towarzystwo Przyjaciół Ossolineum, ISBN 83-7095-056-6, s. 99. Por. Janusz Wrona, System partyjny w Polsce 1944-1950, Lublin 1995, Wydawnictwo UMCS, ISBN 83-227-0733-9, s. 61 i następne.