Koszt alternatywny

Koszt alternatywny (również koszt utraconych możliwości lub koszt utraconych korzyści) – miara wartości utraconych korzyści w związku z niewykorzystaniem w najlepszy sposób dostępnych zasobów. Inaczej mówiąc, koszt alternatywny jest to wartość najlepszej z możliwych korzyści, utraconej w wyniku dokonanego wyboru.

Koszt alternatywny jest kluczowym pojęciem w ekonomii, zajmującej się jak najbardziej efektywnym wykorzystywaniem ograniczonych zasobów^[1].

Koszty alternatywne nie ograniczają się do kosztów pieniężnych lub finansowych: rzeczywisty koszt utraconej produkcji, straconego czasu, przyjemności lub innych korzyści zapewniających użyteczność należy również uznać za koszt alternatywny. Koszt alternatywny produktu lub usługi to przychód, który można uzyskać dzięki jego alternatywnemu wykorzystaniu. Innymi słowy, koszt alternatywny to koszt kolejnej najlepszej alternatywy produktu lub usługi.

Koszt alternatywny jest podstawą myślenia ekonomicznego. Jeżeli alternatywne rozwiązanie dałoby lepsze efekty niż realizowany wariant (koszt alternatywny przewyższa korzyści uzyskane z realizacji przyjętego wariantu), to oznacza, że podjęta decyzja jest nieracjonalna.

Friedrich August von Hayek skonstatował, że zasada kosztów alternatywnych stanowi, iż „inne, konkurencyjne użycia danego składnika powodują ograniczenie ilości dóbr dostępnych dla danej linii produkcyjnej w taki sposób, że wartość produktu nie spadnie poniżej sumy wartości, którą wszystkie składniki produkcji uzyskują w tych konkurencyjnych zastosowaniach”^[2].