Kreatyna

Nie mylić z: kreatyniną lub keratynami.

Kreatyna

Nazewnictwo Inne nazwy i oznaczenia kwas β-metyloguanidynooctowy
Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	C4H9N3O2
Masa molowa	131,13 g/mol
Identyfikacja
Numer CAS	57-00-1
PubChem	586
DrugBank	DB00148
SMILES NC(=N)N(C)CC(=O)O
InChI InChI=1S/C4H9N3O2/c1-7(4(5)6)2-3(8)9/h2H2,1H3,(H3,5,6)(H,8,9) InChIKey CVSVTCORWBXHQV-UHFFFAOYSA-N
Właściwości Gęstość 1,33 g/cm³[1]; ciało stałe Rozpuszczalność w wodzie 16 g/kg[3] w innych rozpuszczalnikach słabo w etanolu, nierozpuszczalna w eterze dietylowym[1] Temperatura rozkładu 303 °C[1] Kwasowość (pKa) pKa1 = 2,63 pKa2 = 14,30[2]
Budowa Układ krystalograficzny jednoskośny[1]
Niebezpieczeństwa Karta charakterystyki: dane zewnętrzne firmy Sigma-Aldrich [dostęp 2016-02-18] Globalnie zharmonizowany system klasyfikacji i oznakowania chemikaliów Na podstawie podanej karty charakterystyki Uwaga Zwroty H H315, H319, H335 Zwroty P P261, P305+P351+P338 Numer RTECS MB7706000
Podobne związki
Podobne związki	fosfokreatyna, guanidyna
Pochodne	kreatynina
Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)
Multimedia w Wikimedia Commons

Kreatyna (kwas β-metyloguanidynooctowy) – organiczny związek chemiczny zawierający elementy strukturalne guanidyny i kwasu octowego. W organizmach zwierzęcych tworzy się w trakcie przemiany materii, występuje głównie w mięśniach i ścięgnach. Kreatyna została odkryta w 1832 roku przez Michela Eugène’a Chevreula jako składnik mięśnia szkieletowego, a nazwę nadano jej od greckiego słowa kreas („mięso”)^[4].

Ulega fosforylacji przy użyciu enzymu kinazy kreatynowej przechodząc w fosfokreatynę. Jest wykorzystywana do magazynowania i uwalniania energii niezbędnej do wielu procesów chemicznych zachodzących w komórkach, w tym do syntezy białek mięśniowych.

Kreatyna występuje u człowieka w mięśniach (98% całkowitej zawartości kreatyny w organizmie człowieka)^[5], małe ilości tego związku znajdują się także w mózgu, wątrobie, nerkach oraz jądrach. Szacuje się, że dobowe zapotrzebowanie organizmu osoby o masie 70 kg na kreatynę wynosi 2 g, przy czym 1 g tego związku jest syntezowany przez organizm z aminokwasów, a pozostała ilość powinna być dostarczona w pożywieniu^[6] – najlepszymi źródłami kreatyny są mięso (1 g jest zawarty w 250 g świeżego mięsa) oraz ryby^[6][7]. Preparaty kreatynowe bywają stosowane przez osoby uprawiające sporty siłowe.

Glicyna reaguje w ustroju z argininą i wobec enzymu fermentu transaminacyjnego zamienia się na kwas guanidynooctowy, czyli glukocyjaminę, z argininy tworzy się wówczas ornityna (która stymuluje wydzielanie hormonu wzrostu). Z glukocyjaminy w ustroju powstaje kreatyna. Wytworzona kreatyna łączy się w tkankach z kwasem fosforowym tworząc kwas kreatynofosforowy (fosfagen), niezbędny do procesów życiowych w tkankach zwierzęcych.