Kustodia (łac. custodia – nadzór, straż od custos, custodis – stróż, dozorca lub też custodire – ochraniać, ukrywać, strzec) – naczynie liturgiczne w kształcie puszki, niekiedy z nóżką, często bogato zdobione; wykorzystywane w Kościele katolickim, przeznaczone do przechowywania w tabernakulum konsekrowanej wielkiej hostii[1] (zwyczajowo zwanej „Najświętszym Sakramentem”[2][3]). Tradycyjnie wykonana ze szlachetnego metalu (lub w przypadku metalu mogącego ulec korozji pozłacana od środka)[4]. Dopuszcza się jednak odstępstwa: decyzją Konferencji Episkopatu, zaaprobowanej przez Stolicę Apostolską, możliwe jest wykonanie naczyń liturgicznych z trwałych materiałów, które przez miejscową ludność są uważane za materiały szlachetne (np. kość słoniowa)[4].
W kustodii umieszcza się hostię, która służy do wystawiania w monstrancji do publicznej adoracji przez wiernych. Czasami jedna ściana kustodii jest oszklona, dzięki czemu adoracja jest możliwa bez konieczności wystawiania hostii w monstrancji[4].
Do jej mocowania wewnątrz kustodii stosuje się „melchizedek” (lub „melchizedech” – złoty lub pozłacany podwójny półksiężyc (lunula) z nóżką)[5].
- ↑ Słownik terminologiczny sztuk pięknych, PWN, Wyd. V, Warszawa, 2007, s. 222
- ↑ zob. Pieśni do Najświętszego Sakramentu – spis treści Śpiewnika Kościelnego ks. Jana Siedleckiego, Wyd. XXXIX<, Kraków 1994, s. 867
- ↑ zob. Nawiedzenie Najświętszego Sakramentu w Reginald Garrigou-Lagrange Trzy okresy życia wewnętrznego wstępem do życia w niebie, Wyd. 1, Niepokalanów: Wydaw. Ojców Franciszkanów, 1998, s. 357. ISBN 83-87638-08-0
- ↑ a b c Ks. Jacek Zjawin, Słowniczek liturgiczny: Co to jest melchizedek i kustodia?, „Przewodnik Katolicki” (31), 2007 [dostęp 2024-08-18] (pol.).
- ↑ Pracownia Sacrum, wytwarzanie kustodii