Back Ляліва (герб) Byelorussian Ляліва BE-X-OLD Leliwa coat of arms English Leljiva (grb) Croatian Leliva Lithuanian Лелива (герб) Russian Leljiva (grb) Serbo-Croatian Леліва (герб) Ukrainian
 Herb Leliwa | |
| Typ herbu | |
|---|---|
| Zawołanie |
Leliwczyk, Leliwa |
| Alternatywne nazwy | |
| Pierwsza wzmianka | |
Leliwa – polski herb szlachecki, noszący zawołania Leliwczyk[3] i Leliwa[2]. Wzmiankowany w najstarszym zachowanym do dziś polskim herbarzu, Insignia seu clenodia Regis et Regni Poloniae, spisanym przez historyka Jana Długosza w latach 1464–1480[4]. Leliwa jest jednym z 47 herbów adoptowanych przez bojarów litewskich na mocy unii horodelskiej z 1413 roku[5].
Herb występował głównie w ziemi krakowskiej, sandomierskiej i poznańskiej[6]. Spośród najbardziej znanych rodów pieczętujących się herbem Leliwa, należy wymienić Tarnowskich, Sieniawskich, Morsztynów, Hlebowiczów i Czapskich. Potwierdzeniem statusu większości tych rodów było otrzymanie tytułów hrabiowskich i stosownych odmian w herbie (patrz sekcja: Odmiany, wersje arystokratyczne oraz alternatywne przedstawienia herbu).
Według najczęściej cytowanej w dawnych publikacjach opinii Jana Długosza herb ten wywodzi się z terenów Niemiec. Opinia ta jest jednak wewnętrznie sprzeczna, gdyż jednocześnie Długosz twierdzi, że Spycimir z Melsztyna przybywszy do Polski przyjął herb już istniejący. Opinii tej nie podzielają także współcześni historycy Włodzimierz Dworzaczek i ks. Jan Popłatek. Ich zdaniem zarówno ród Leliwitów, jak i sam herb mają polską proweniencję.
Leliwy używali też Henryk Dobrzański[7] i Juliusz Słowacki[8].
- ↑ Juliusz Karol Ostrowski, Księga herbowa rodów polskich, Cz. II, Księgarnia Antykwarska B. Bolcewicza, 1906, s. 177 [dostęp 2021-04-03].
- ↑ a b Aleksandra Cieślikowa, Kazimierz Rymut, Maria Malec, Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych. Cz. 6, Nazwy heraldyczne, oprac. Maria Bobowska-Kowalska, Kraków: Instytut Języka Polskiego, 1995, s. 28, ISBN 83-85579-73-7 [dostęp 2021-06-17].
- ↑ Błąd w przypisach: Błąd w składni elementu
<ref>. Brak tekstu w przypisie o nazwie:0BŁĄD PRZYPISÓW - ↑ Długosz 1885 ↓, s. 24.
- ↑ Błąd w przypisach: Błąd w składni elementu
<ref>. Brak tekstu w przypisie o nazwie:1BŁĄD PRZYPISÓW - ↑ Nazwy oboczne, zawołania i występowanie za: Alfred Znamierowski: Herbarz rodowy. Warszawa: Świat Książki, 2004, s. 125–126. ISBN 83-7391-166-9.
- ↑ M.J. Minakowski: Genealogia potomków Sejmu Wielkiego. [dostęp 2009-10-28].
- ↑ Włodzimierz Dworzaczek w dziele Leliwici Tarnowscy (Instytut Wydawniczy „Pax”, 1971) wysuwa przypuszczenie, że Słowacki używał raczej odmiany herbu – Leliwy II.