Back Likoed Afrikaans ليكود Arabic الليكود ARZ Likud AST Likud Azerbaijani Лікуд BE-X-OLD Ликуд Bulgarian লিকুদ Bengali/Bangla Likoud Breton Likud BS
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Lider | |
| Data założenia |
1973 |
| Adres siedziby |
Mecudat Ze’ew, |
| Ideologia polityczna |
nacjonalizm, konserwatyzm społeczny, syjonizm rewizjonistyczny, prawicowy populizm , |
| Poglądy gospodarcze | |
| Liczba członków |
ok. 125 tys. (2012)[1] |
| Członkostwo międzynarodowe |
|
| Młodzieżówka |
Likud Youth |
| Barwy |
niebiesko-białe |
| Obecni posłowie |
32/120
|
| Strona internetowa | |
Likud (hebr. ליכוד; dosłownie: Unia[2], Zjednoczenie[3] lub Konsolidacja[4]) – prawicowa, nacjonalistyczno-konserwatywna[5][6] partia polityczna w Izraelu.
Korzenie Likudu sięgają tzw. syjonizmu rewizjonistycznego, którego początki to lata 20. XX wieku i działalność Ze’ewa Żabotyńskiego. Kontynuatorem jego myśli w powstałym w 1948 roku Izraelu był Menachem Begin, twórca partii Herut (חירות, hebr. Wolność), która pozostawała w opozycji do centrolewicowej partii Mapai. Antagonizm ten spotęgowała różnica zdań podczas konfliktu Żydów z Brytyjczykami, który miał miejsce w Palestynie przed i po II wojnie światowej. Założona przez rewizjonistów i dowodzona później przez Begina organizacja bojowa Irgun dążyła do usunięcia siłą wojsk brytyjskich z Palestyny, co kontestowała bardziej umiarkowana syjonistyczna lewica skupiona wokół Dawida Ben Guriona.
Likud jako organizacja skupiająca ugrupowania prawicowe został założony w 1973 roku. Podczas kampanii wyborczej do ósmego Knesetu swe siły połączyły Gahal (Gusz Herut Liberalim, blok Herutu z liberałami) z La’am (utworzonym z Wolnego Centrum, Listy Narodowej i Ruchu na Rzecz Wielkiego Izraela). Na arenie polityki wewnętrznej Likud prezentował umiarkowany konserwatyzm i popierał w gospodarce wprowadzenie reguł wolnego rynku. W 1977 roku Likud wygrał wybory do dziewiątego Knesetu. Wówczas Begin został pierwszym prawicowym premierem Izraela. Zapoczątkował on proces pokojowy z Egiptem, którego następstwem było porozumienie z Camp David i traktat pokojowy pomiędzy Izraelem a Egiptem z 1979 roku. Menachem Begin był przywódcą Likudu do 1983 roku. Wówczas to premierem został Icchak Szamir, który był liderem partii do 1993 roku. W 1984 roku ugrupowanie utworzyło po raz pierwszy wielką koalicję rządową z Izraelską Partią Pracy. Cztery lata później nastąpiło formalne rozwiązanie frakcji politycznych Herut i Partii Liberalnej, które ostatecznie połączyły się w jednolitą partię Likud. Od 1993 roku przywódcą tego ugrupowania był Binjamin Netanjahu. Jego partia w wyborach do czternastego Knesetu wystartowała ze wspólnej listy Likud – Geszer – Comet. W 1996 roku Netanjahu został premierem rządu. Rok później kilku skrajnie prawicowych członków Likudu odeszło z partii, gdyż nie godzili się na porozumienie z Palestyńczykami. Założyli oni nowe ugrupowanie, któremu nadali starą nazwę – Herut (miało to oznaczać powrót do korzeni syjonizmu rewizjonistycznego). Od 1999 roku przywódcą Likudu był Ariel Szaron, który został premierem w 2001 roku. W trakcie jego rządów ponownie utworzono wielką koalicję z Partią Pracy. W 2005 roku Ariel Szaron zrezygnował z członkostwa w Likudzie i założył nową centrową partię Kadima. Kilka miesięcy później w wyniku udaru mózgu zapadł w śpiączkę. Przewodniczącym ugrupowania ponownie został Binjamin Netanjahu.
W wyniku wyborów w 2006 roku Likud uzyskał dopiero czwartą liczbę mandatów, jednak dwa lata później, podczas przedterminowych wyborów w lutym 2009 roku wydatnie powiększył swój stan posiadania, do 27 deputowanych, co umożliwiło jej utworzenie rządu. 31 marca 2009 r. lider Likudu, Binjamin Netanjahu, został premierem Izraela. Przed wyborami w 2013 ugrupowanie postanowiło połączyć siły z partią Nasz Dom Izrael. Ostatecznie Likud wprowadził do parlamentu 20 deputowanych, a cały blok – 31. Netanjahu pozostał premierem Izraela. Sojusz ten nie przetrwał jednak długo – w kolejnych, przedterminowych wyborach parlamentarnych w marcu 2015, Likud wystartował samodzielnie, uzyskując 30 mandatów.
Od 2016 roku Likud jest tzw. „członkiem regionalnym” Partii Europejskich Konserwatystów i Reformatorów[7][8].
Członka tej partii określa się w Izraelu mianem likudnika (hebr. לִכּוּדְנִיק).
- ↑ Gil Hoffman: 125,000 Likudniks to head to polls. [dostęp 2013-12-24]. (ang.).
- ↑ Government and Politics. [dostęp 2008-01-12]. (ang.).
- ↑ Uri Avnery: The trees went forth to anoint a king.... [dostęp 2008-01-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-07-24)]. (ang.).
- ↑ Lisa Katz: Primary Political Parties in Israel. [dostęp 2008-01-12]. (ang.).
- ↑ Rebecca Weiner: The Likud Party. [dostęp 2008-01-12]. (ang.).
- ↑ Matti Friedman: Conservative Likud Party Would Win Israeli Election. [dostęp 2008-01-13]. (ang.).
- ↑ ACRE, Our Family [online] [dostęp 2019-06-22] [zarchiwizowane z adresu 2019-08-01].
- ↑ Gil Stern, Stern Hoffman, European Faction En Route to Accept Likud, „The Jerusalem Post”, 13 marca 2016 [dostęp 2019-06-22].