Lincoln Ellsworth

Lincoln Ellsworth (ur. 1880, zm. 26 maja 1951) – amerykański lotnik i badacz polarny^[1].

Pochodził z bogatej rodziny i, choć krótko studiował na renomowanych uniwersytetach Yale, Columbia i McGill, to zdecydował się najpierw podjąć pracę jako drwal na budowie kolei transkanadyjskiej, a następnie podczas I wojny światowej jako ochotnik zaciągnął się do sił powietrznych, ale nie wziął udziału we wszystkich walkach z powodu choroby płuc^[2]. Chociaż majątek rodziców odziedziczyła siostra Ellswortha, to jednak dzieliła się ona tymże ze swoim bratem^[3].

Ekspedycją geologiczną w Andach (od Oceanu Spokojnego do źródeł Amazonki) dowodził w 1925, a rok później wraz z Roaldem Amundsenem i Hjalmarem Riiser-Larsenem próbował osiągnąć biegun północny lecąc ze Spitsbergenu, wyprawa musiała jednak zawrócić z powodu utraty drugiego samolotu, ale Ellsworth zyskał uznanie Amundsena za swoją postawę^[2]. Ponowna próba przelotu nad biegunem północnym z Amundsenem (i tym razem z Umbertem Nobilem) na pokładzie Norge w 1927 zakończyła się sukcesem^[2]. W 1931 brał udział w locie polarnym sterowca Graf Zeppelin z ramienia American Geographical Society, a następnie współpracował jeszcze z Hubertem Wilkinsem przy pierwszych próbach eksploracji Arktyki za pomocą łodzi podwodnej^[2].

Badania Antarktyki, które przeprowadził w latach 1933-1939 dzięki lotom (dwukrotnie z Berntem Balchenem jako pilotem, potem z Herbertem Hollick-Kenyonem jako pilotem i nawigatorem, wreszcie na przełomie 1938 i 1939 z J.H. Lymburnerem jako pilotem), pozwoliły na poznanie blisko 400 tys. mil kwadratowych Antarktydy, a dalsza współpraca z Wilkinsem w zakresie eksploracji podwodnej tych rejonów również była bardzo owocna^[4].

W późnym wieku odniósł poważne obrażenia głowy podczas upadku z klifu w Wielkim Kanionie Kolorado, które skutkowały problemami zdrowotnymi aż do śmierci^[5].

Został wielokrotnie nagrodzony za swoje odkrycia, także przez rządy obcych państw oraz przez towarzystwa naukowe^[2], m.in. dwukrotnie został uhonorowany Złotym Medalem Kongresu^[6] (Congressional Gold Medal) - jednym z najwyższych odznaczeń cywilnych w Stanach Zjednoczonych - 29 maja 1928 w uznaniu ogromnej odwagi, roztropności i wytrwałości, jaką wykazał podczas swojego słynnego lotu polarnego w 1925 i lotu transpolarnego w 1926 oraz 16 czerwca 1936 - w uznaniu umożliwienia dokonania zasadnego roszczenia w imieniu Stanów Zjednoczonych dot. ok. 350 tys. mil kwadratowych ziemi na Antarktydzie pomiędzy 80 a 120  południkiem na zachód od Greenwich (co stanowiło ostatnie nieodebrane terytorium na świecie) oraz za wyjątkowe zasługi dla nauki i aeronautyki w przeprowadzeniu badań przestrzeni powietrznej nad sercem Antarktydy na dystansie 2,5 tys. mil, torując w ten sposób drogę do bardziej szczegółowych badań zagadnień geologicznych, meteorologicznych i geograficznych o znaczeniu światowym.

Jest autorem książek napisanych zarówno samodzielnie (m.in. The last wild buffalo hunt, Our polar flight, Search, Beyond horizons), jak i we współpracy (The first crossing of the Polar Sea; wspólnie z Amundsenem)^[2].

W uznaniu jego zasług nazwano jego imieniem rozległą wyżynę na Antarktydzie Zachodniej oraz pasmo górskie położone w tym samym regionie.