Back Мерилин Монро Abkhazian Marilyn Monroe Afrikaans Marilyn Monroe ALS መሪሊን መንሮ Amharic Marilyn Monroe AN مارلين مونرو Arabic ماريلين مونرو ARZ মেৰিলিন মন্ৰ' Assamese Marilyn Monroe AST Merilin Monro Azerbaijani
 Marilyn Monroe (1953) | |
| Imię i nazwisko |
Norma Jeane Mortenson |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
1 czerwca 1926 |
| Data i miejsce śmierci |
4 sierpnia 1962 |
| Zawód | |
| Współmałżonek |
James Dougherty |
| Lata aktywności |
1945–1962 |
| |
| Strona internetowa | |
Marilyn Monroe (wym. /ˈmærəlɪn mənˈroʊ/), właśc. Norma Jeane Mortenson (ur. 1 czerwca 1926 w Los Angeles, zm. 4 sierpnia 1962 tamże) – amerykańska aktorka, modelka, piosenkarka i producentka filmowa. Gwiazda filmowa, ikona kultury popularnej[1] i seksbomba lat 50. i 60. XX w. American Film Institute umieścił ją na szóstym miejscu na liście największych aktorek wszech czasów (The 50 Greatest American Screen Legends)[a][2].
Karierę zaczęła w latach 40. jako pin-up girl. Później trafiła do świata filmu, gdzie pracowała dla 20th Century Fox (1946–47) i Columbia Pictures (1948). W 1951 związała się z wytwórnią Fox, wkrótce później zyskała popularność dzięki występom w filmach: Małpia kuracja, Niagara, Mężczyźni wolą blondynki czy Słomiany wdowiec. Zasłynęła z ról stereotypowych blondynek, ale wcielała się również w postacie bardziej złożone i dramatyczne. W 1955 studiowała aktorstwo metodyczne w Actors Studio u Lee Strasberga i założyła własną wytwórnię – Marilyn Monroe Productions. Za rolę Elsie w Księciu i aktoreczce otrzymała nagrody David di Donatello i Crystal Star Award, a za rolę Sugar „Kane” Kowalczyk w Pół żartem, pół serio zdobyła Złoty Glob. Film Skłóceni z życiem był ostatnim w jej karierze.
Wiele uwagi prasa poświęcała życiu prywatnemu Monroe. Aktorka zmagała się z uzależnieniami, m.in. od alkoholu i barbituranów, a także z zaburzeniami psychicznymi[b]. Była trzykrotnie rozwiedziona, a jej małżeństwa z baseballistą Joe DiMaggio i dramaturgiem Arthurem Millerem były przedmiotem zainteresowania mediów. Nie miała dzieci, choć spekuluje się, iż w okresie nastoletnim urodziła syna, który został jej odebrany krótko po porodzie.
Zmarła w 1962 w wieku 36 lat z powodu przedawkowania barbituranów w swoim domu w Los Angeles. Choć jej śmierć została uznana za „prawdopodobne samobójstwo”, wokół niej pojawiło się kilka teorii spiskowych.
- ↑ Marcel Danesi, Popular Culture: Introductory Perspectives, 2008, s. 111.
- ↑ AFI’s 50 Greatest American Screen Legends. [w:] AFI’s 100 Years...100 Stars [on-line]. American Film Institute. [dostęp 2017-01-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-01-13)]. (ang.).
<ref> dla grupy o nazwie „uwaga”, ale nie odnaleziono odpowiedniego znacznika <references group="uwaga"/>