Monokultura – system rolniczy lub leśny, polegający na wieloletnim uprawianiu na tym samym obszarze roślin jednego gatunku, bądź o podobnych wymaganiach glebowych, np. bawełny, trzciny cukrowej, świerku. Powoduje to szybkie wyjałowienie gleb nawet bardzo żyznych oraz zmianę ich struktury.
W polowej produkcji roślinnej monokultura to uprawianie roślin tego samego gatunku przez wiele kolejnych lat na tym samym polu, prowadzące do zmęczenia gleby i obniżki plonu.
Negatywne skutki monokultury:
Większość roślin uprawnych nie znosi uprawy w monokulturze, jednak niektóre, np. żyto, można w ten sposób uprawiać nawet kilkadziesiąt lat, a kukurydzę od 6 do 8.
Najstarsze ścisłe doświadczenia monokulturowe z zakresu polowej uprawy roślin (w nawiasach podano miejsce i rok założenia):