Nadnercze

Nadnercze

adrenal gland

glandula suprarenalis
Topografia narządów (trzewi) i dużych naczyń w jamie brzusznej. Widok od tyłu – usunięty kręgosłup (widoczny podniesiony kręg piersiowy) ze ściana tylną, nadnercza zakolorowane na żółto.
Schemat nadnerczy, widok od przodu
Narządy	Układ hormonalny
Tętnice	t. nadnerczowa górna, t. nadnerczowa środkowa, t. nadnerczowa dolna
Nerwy	splot nadnerczowy (plexus suprarenalis)

Nadnercze, gruczoł nadnerczowy (łac. glandula suprarenalis lub glandula adrenalis) – parzysty, niewielki (waga od 10 do 18 gramów) gruczoł wydzielania wewnętrznego położony zaotrzewnowo na górnym biegunie nerki.

Nadnercze składa się z części korowej i rdzeniowej, różnych pod względem budowy i czynności. Kora stanowi główną masę gruczołu (od 80% do 90% całego nadnercza). Składa się z trzech warstw o różnej budowie histologicznej: kłębkowatej (zona glomerulosa), pasmowatej (zona fasciculata) i siatkowatej (zona reticularis).

Kora wytwarza steroidy:

• mineralokortykosteroidy (syntetyzowane w warstwie kłębkowatej), z których najsilniejsze działanie wykazuje aldosteron
• glikokortykosteroidy (syntetyzowane w warstwie siatkowatej i pasmowatej), z których najważniejszy jest kortyzol
• niewielkie ilości hormonów płciowych – androgenów (w warstwach pasmowatej i siatkowatej).

Rdzeń nadnerczy wytwarza katecholaminy. Stale wydziela do krwi niewielkie ilości adrenaliny, natomiast wszelkie stany emocjonalne (np. gniew, strach) powodują nagłe wydzielanie do krwi dużej jej ilości. W rdzeniu nadnerczy produkowane są też niewielkie ilości noradrenaliny.

Hormony wydzielane przez korę nadnerczy utrzymują równowagę wodno-mineralną organizmu (aldosteron), pomagają również w sytuacji długotrwałego stresu, podnoszą stężenie glukozy we krwi.