Back Nisa Afrikaans نسا (تركمانستان) Arabic نسا (تجمع سكان فى هيركانيا) ARZ Nisa (Türkmənistan) Azerbaijani Ниса (ҡала) Bashkir Ниса (Туркменистан) Bulgarian নিসা, তুর্কমেনিস্তান Bengali/Bangla Nasa Catalan Nisa (Turkmenistán) Czech Nisa (Parther) German
| Obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO | |
 Nisa | |
| Państwo | |
|---|---|
| Typ |
kulturowy |
| Spełniane kryterium |
II, III |
| Numer ref. | |
| Region[b] |
Azja i Pacyfik |
| Historia wpisania na listę | |
| Wpisanie na listę |
2007 |
Położenie na mapie Turkmenistanu  | |
 37°57′02,68″N 58°12′39,57″E/37,950744 58,210992
| |
Nisa[1] (turkm. Gadymy Nusaý) – stanowisko archeologiczne niedaleko Aszchabadu w Turkmenistanie. Zachowały się tu ruiny starożytnego miasta Partów.
Nisa była ważnym ośrodkiem miejskim już na przełomie VI i V wieku p.n.e., jednak szczególny rozkwit miasta przypada na okres między III wiekiem p.n.e. a III wiekiem n.e., to jest czasy Arsacydów, i ponownie na V wiek n.e. Największy rozwój miasta przypada na okres panowania założyciela dynastii Arsacydów Arsakesa, który tutaj założył stolicę[2] swojego imperium, a za czasów partyjskich pełniło rolę królewskiej nekropolii. W II wieku p.n.e. Mitrydates I zmienił nazwę miasta na Mitradatkert, co oznacza miasto Mitrydesa. W 651 roku Nisę zdobyli Arabowie.
Do naszych czasów dotrwały pozostałości warownej cytadeli z czasów partyjskich (twierdza Nowa Nisa)[2], fragmenty murów z basztami oraz resztki rezydencji Arsacydów, a także świątyni z kolumnowymi portykami (wykazującymi wpływy hellenistyczne) i skarbca. Niedaleko Nowej Nisy znajdowało się także grodzisko Stara Nisa[2].
Budowle w Nisie wznoszono z cegły suszonej, a kolumny z cegły palonej. W samych ruinach odkryto kamienne i ceramiczne podstawy kolumn, terakotowe kapitele, gzymsy i reliefowe płyty, a także liczne marmurowe rzeźby i wyroby rzemiosła artystycznego m.in. z kości słoniowej i srebra. W archiwum królewskim w Nisie z I wieku p.n.e. znaleziono też ok. 1500 dokumentów spisanych na ostrakonach.
W 2007 roku kompleks ruin w Nisie wpisano na listę światowego dziedzictwa UNESCO.
- ↑ Polski egzonim uchwalony na 101. posiedzeniu KSNG
- ↑ a b c Praca zbiorowa pod redakcja Aleksandra Krawczuka, 2005, Wielka Historia Świata Tom 3 Świat okresu cywilizacji klasycznych, ss. 579, Oficyna Wydawnicza FOGRA, ISBN 83-85719-84-9.