Object Pascal

Object Pascal – obiektowy język programowania, jest obiektowym rozszerzeniem języka Pascal. Pomiędzy językami Pascal i Object Pascal występuje podobna relacja jak w przypadku języków C i C++ (tzn. że Object Pascal jest nadzbiorem Pascala). W języku Object Pascal dodano nie tylko możliwość programowania obiektowego (klasy) ale uzupełniono go także o cechy, których nie posiada Pascal, np.: tablice dynamiczne, przeciążanie procedur/funkcji, interfejsy, zarządzane ciągi znaków, zarządzane rekordy, obsługa Unikodu, typy generyczne, przeciążanie operatorów.

Object Pascal został rozwinięty przez firmę Apple Computer przy współpracy Larry'ego Teslera, głównego architekta i Niklausa Wirtha, twórcy języka Pascal. Object Pascal wywodzi się z wcześniejszej, obiektowo zorientowanej wersji Pascal'a nazywanej Clascal, dostępnego dla komputerów Lisa. Implementacje języka Object Pascal są zastosowane w środowiskach programistycznych Borland Delphi, CodeGear Delphi, Kylix oraz w środowisku programistycznym Lazarus (kompilator Free Pascal – wolne oprogramowanie).

Object Pascal charakteryzuje się głównie prostą składnią i bardzo wysoką efektywnością tworzenia oprogramowania, na co ma wpływ bardzo szybki kompilator (w porównaniu do innych języków jest kilkakrotnie szybszy). W implementacji obiektowej zachowano większość elementów programowania strukturalnego, przez co osiągnięto narzędzie łączące oba paradygmaty przy zachowaniu zgodności na poziomie kodu (możliwość kompilacji starszego kodu nowymi kompilatorami).

Przez pewien czas firma Borland (a potem CodeGear) unikała stosowania nazwy „Object Pascal” dla swoich kompilatorów. W swoich materiałach informacyjnych zaczęła używać nazwy Delphi Programming Language. Oficjalnie tłumaczono to tym, że obecne implementacje Object Pascal'a coraz bardziej odbiegają od pierwotnie opracowanych standardów języka. Jednak w przemyśle informatycznym normalnym zjawiskiem jest to, że specyfikacje języków programowania z czasem stają się coraz bardziej złożone i odbiegają od prostoty pierwszych wersji. Wystarczy przyjrzeć się jak dużym zmianom na przestrzeni wielu lat uległy języki: C++, Java czy nawet C# (najmłodszy z nich). W żadnym z tych przypadków nie dokonano zmiany nazwy języka (i nie była ona potrzebna). Zmiana nazwy z Object Pascal na Delphi była podyktowana wyłącznie pobudkami handlowymi (marketing). Z perspektywy czasu widać jednak wyraźnie, że był to bardzo nieprzemyślany i szkodliwy dla produktu (tj. Delphi) i języka krok, przyczynił się bowiem w znacznym stopniu do marginalizacji języka i środowiska programowania. Spowodowało to także zamieszanie, ponieważ Delphi zwykle było kojarzone ze środowiskiem programistycznym typu RAD, a nie z językiem programowania. Obecnie stosowane w Delphi kompilatory obsługują rozszerzony Object Pascal a samo środowisko jest wyposażone dużą liczbę różnorakich bibliotek, w tym zbiór komponentów wizualnych VCL (dzięki którym środowisko Delphi zyskało dużą popularność) oraz FireMonkey, które umożliwiają szybkie i łatwe tworzenie aplikacji dla systemów operacyjnych Windows (32 i 64 bit), Linux, Android, MacOS X i iOS. W spisie firmy Tiobe^[1] Delphi i Object Pascal są umieszczone na jednej pozycji. Jest to zupełnie oczywiste, ponieważ zarówno Delphi jak i Lazarus wykorzystują ten sam język programowania a różnią się tylko implementacjami kompilatorów (Delphi - komercyjne, Lazarus - open source Free Pascal).