Back Okeanos Afrikaans أوقيانوس Arabic Océanu (mitoloxía) AST Okean (mifologiya) Azerbaijani Океан (мифология) Bashkir Акіян (тытан) Byelorussian Акіян (міталёгія) BE-X-OLD Океан (митология) Bulgarian অকেয়ানোস Bengali/Bangla Okeanos Breton
| bóg morza zewnętrznego, ojciec wszystkich rzek | |
| |
| Występowanie | |
|---|---|
| Teren kultu | |
| Rodzina | |
| Ojciec | |
| Matka | |
| Żona | |
| Dzieci | |
Okeanos (stgr. Ὠκεανός Ōkeanós, łac. Oceanus) – w mitologii greckiej największy z tytanów, personifikacja tzw. morza zewnętrznego.
Uchodził za najstarszego syna Uranosa i Gai. Był mężem i bratem tytanidy Tetydy, z którą miał niezwykłą liczbę potomstwa – rzek wpadających do morza: ok. 3000 córek okeanid (wśród nich Urania i Eurynome)[1] i tyluż synów oraz Metydę (Metis) – boginię mądrości[2]. Wskutek tego uważany był za stwórcę (ojca) wszystkich rzek, m.in. takich jak Skamander, Meander, Granikos, Simois oraz Nil[3].
Prawdopodobnie najstarsze z bóstw morskich; uosabiał rzekę opływającą świat zgodnie z pojęciami geograficznymi z najwcześniejszych epok greckiej kultury[4]. Władca głębokich i bezkresnych wód, w rozumieniu Greków – „morza zewnętrznego”, od którego powstało określenie „ocean” jako rozległych wód wokół znanego świata[5]. W starszych wersjach mitu była to ogromna rzeka oblewająca ziemię dokoła albo olbrzymie morze, po którym pływała ziemia w kształcie tarczy.
Rządził morzami za czasów tytanów, jednak po pokonaniu ich przez Zeusa zmuszony został do przekazania władzy na rzecz Posejdona[6]. Wtedy odosobnił się i przestał opuszczać swój pałac położony na krańcu świata. Na fryzie pergamońskiego ołtarza Zeusa przedstawiono go wraz z Nereusem i Doris w walce z gigantami.
- ↑ Bogowie, demony, herosi. Leksykon. Kraków: Znak, 1997, s. 300. Najpiękniejszą była Amfitryta, o którą starał się i której małżonkiem został Posejdon (J. Parandowski: Mitologia, dz. cyt., s. 102-103).
- ↑ Władysław Kopaliński: Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych z almanachem. Warszawa: Świat Książki, 2000, s. 600.
- ↑ Również mitycznych – np. rzeki Styks, będącej najstarszą z jego córek (J. Parandowski: Mitologia, dz. cyt., s. 41).
- ↑ Michał Pietrzykowski: Mitologia starożytnej Grecji. Warszawa: WAiF, 1979, s. 55.
- ↑ Por. Zygmunt Kubiak: Literatura Greków i Rzymian.
- ↑ W zmaganiach tych nie uczestniczył, dlatego potraktowano go łagodniej (J. Parandowski: Mitologia, dz. cyt., s. 105).