Olgierd Giedyminowicz

Olgierd

Olgierd Giedyminowicz

Olgierd, autorstwa Bartosza Paprockiego (1578)
Herb Giedyminowiczów
Książę witebski
Okres	od 1320 do 1345
Książę krewski
Okres	od 1341 do 1345
Wielki Książę Litewski
Okres	od 1345 do 1377
Poprzednik	Jawnuta
Następca	Władysław II Jagiełło
Dane biograficzne
Dynastia	Giedyminowicze
Data urodzenia	ok. 1296 lub ok. 1304
Data śmierci	24 maja 1377
Ojciec	Giedymin
Matka	Jewna?
Rodzeństwo	Narymunt, Jawnuta, Kiejstut, Koriat, Lubart, Monwid, Witold, Elżbieta, Maria, Aldona, Augusta, Eufemia?, Helena?
Żona	Anna od 1323 do 1349
Dzieci	Andrzej, Włodzimierz, Fiedora, Dymitr, Teodor, Konstanty, siostra, Agrypina
Żona	Julianna Rurykowicz od 1350 do 1377
Dzieci	Kenna, Jagiełło, Skirgiełło, Lingwen, Świdrygiełło Korybut, Helena, Jadwiga, Aleksandra, Maria, Wilhejda, Korygiełło, Wigunt, Minigiełło
Multimedia w Wikimedia Commons

Olgierd (lit. Algirdas, starorus. Олгиерд^[a][1], ur. ok. 1296 lub ok. 1304^[2], zm. 24 maja 1377) – książę witebski i krewski, następnie wielki książę litewski w latach 1345–1377, jeden z synów Giedymina, a także członek rodziny Giedyminowiczów. Był rodzonym bratem Anny Aldony Giedyminówny, żony Kazimierza III Wielkiego – króla Polski, a także ojcem Władysława II Jagiełły.

Olgierd stał się wielkim księciem litewskim po zamachu na swojego brata, Jewnutę, którego dokonał wraz z innym bratem, Kiejstutem. Konflikt pomiędzy braćmi ostatecznie został zażegnany, a Jawnuta został księciem Zasławia.

Po przejęciu rządów, Olgierd prowadził liczne wojny z Zakonem Krzyżackim. Po serii zwycięstw poniósł ogromną porażkę w bitwie nad Strawą w 1348 roku, której skutki mocno osłabiły Wielkie Księstwo Litewskie. Jeszcze w tym samym roku stracił wpływy w Pskowie i Nowogrodzie Wielkim, a w 1349 roku we Lwowie i Haliczu.

Lata niepowodzenia dosięgnęły jednak lepszych czasów, a Olgierd rozpoczął przyłączanie terenów Rusi do Wielkiego Księstwa Litewskiego. W 1352 r. do kraju został na stałe przyłączony Wołyń, w 1356 r. opanowany Smoleńsk, w rok później — Briańsk, w 1362 r. Kijów wraz z otaczającymi ziemiami. W następnym roku Wielkie Księstwo pokonało Tatarów w bitwie nad Sinymi Wodami i utrwalili swój stan panowania na Podolu. W siódmej dekadzie XIV stulecia opanowali ziemię czernihowsko-siewierską, odzyskali też wyraźne wpływy w Pskowie i Nowogrodzie Wielkim. Dla Moskwy – Olgierd okazał się trudnym rywalem.

Olgierd jest protoplastą Olgierdowiczów i przodkiem Jagiellonów, Olelkowiczów, Trubeckich, Bielskich, Mścisławskich, Hurkowiczów, Kobryńskich i Sanguszków.