nr rej. A/1428/91 z 10.01.1991 | |
Fragment osiedla dziś, ul. Niedziałkowskiego | |
Państwo | |
---|---|
Województwo | |
Miasto | |
Dzielnica | |
Położenie na mapie Polski | |
Położenie na mapie województwa śląskiego | |
Położenie na mapie powiatu zawierciańskiego | |
Położenie na mapie Zawiercia | |
50°29′24,8″N 19°25′42,5″E/50,490222 19,428472 |
Osiedle robotnicze TAZ (Towarzystwa Akcyjnego Zawiercie) - jeden z najcenniejszych zabytków Zawiercia. Powstało w XIX w. przy nieistniejącej już przędzalni bawełny Towarzystwa Akcyjnego „Zawiercie” założonej w 1833 przez braci Adolfa i Bernarda Ginsbergów - bankierów berlińskich. Było to pierwsze w pełni zorganizowane osiedle w Zawierciu o zabudowie wielorodzinnej. Powstało na przełomie XIX i XX w. Oprócz domów mieszkalnych dla robotników posiadało także budynki funkcjonalne takie jak szpital na 30 miejsc, dom lekarza z gabinetem przyjęć, pralnię, łaźnie, dom ludowy, piekarnię, szkołę i resursę. W skład osiedla wchodziły także: Willa dyrektora TAZ Stanisława Szymańskiego oraz dwa kościoły - rzymskokatolicki - pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła i ewangelicko-augsburski (obecnie budynek Cechu Rzemiosł Różnych). Osiedle wzorowane na podobnych rozwiązaniach w zaborze rosyjskim, ma wartość unikatową. Mimo degradacji w okresie PRL-u nadal stanowi ważny przykład planowej kompozycji w chaotycznej strukturze przestrzennej Zawiercia. Osiedle objęte jest ochroną prawną poprzez wpis do rejestru zabytków województwa śląskiego[1].