Pomoc humanitarna – pomoc materialna i logistyczna dla osób potrzebujących pomocy. Zwykle jest to pomoc krótkoterminowa, dopóki nie zastąpi jej długoterminowa pomoc ze strony rządu i innych instytucji. Wśród potrzebujących są bezdomni, uchodźcy, ofiary klęsk żywiołowych, wojen i głodu. Pomoc humanitarna jest świadczona w celach humanitarnych i obejmuje klęski żywiołowe i katastrofy spowodowane przez człowieka. Podstawowym celem pomocy humanitarnej jest ratowanie życia, łagodzenie cierpienia i zachowanie godności człowieka. Można ją zatem odróżnić od pomocy rozwojowej, która ma na celu zajęcie się podstawowymi czynnikami społeczno-gospodarczymi, które mogły doprowadzić do kryzysu lub sytuacji nadzwyczajnej. Trwa debata na temat powiązania pomocy humanitarnej i działań na rzecz rozwoju, która została wzmocniona przez Światowy Szczyt Humanitarny w 2016 r. Jednak konflacja jest oceniana krytycznie przez praktyków[1].
Pomoc humanitarna jest postrzegana jako „podstawowy wyraz uniwersalnej wartości solidarności między ludźmi i imperatyw moralny”[2]. Pomoc humanitarna może pochodzić od społeczności międzynarodowych lub lokalnych. Docierając do społeczności międzynarodowych, Biuro ds. Koordynacji Pomocy Humanitarnej (OCHA)[3] Organizacji Narodów Zjednoczonych (ONZ) jest odpowiedzialne za koordynację reagowania na sytuacje kryzysowe. Dotyka różnych członków Stałego Komitetu Międzyagencyjnego, którego członkowie są odpowiedzialni za udzielanie pomocy w nagłych wypadkach. Cztery podmioty ONZ, które odgrywają główną rolę w dostarczaniu pomocy humanitarnej, to Program Narodów Zjednoczonych ds. Rozwoju (UNDP), Agencja Narodów Zjednoczonych ds. Uchodźców (UNHCR), Fundusz Narodów Zjednoczonych na rzecz Dzieci (UNICEF) i Światowy Program Żywnościowy (WFP)[4].
Międzynarodowy Komitet Czerwonego Krzyża opisuje pomoc humanitarną jako normę zarówno w międzynarodowych, jak i niemiędzynarodowych konfliktach zbrojnych, a kraje lub strony wojenne, które uniemożliwiają pomoc humanitarną, są ogólnie szeroko krytykowane[5]. Według The Overseas Development Institute, londyńskiej placówki badawczej, której wyniki opublikowano w kwietniu 2009 r. w artykule „Zapewnianie pomocy w niepewnych środowiskach: aktualizacja 2009”, najbardziej śmiercionośnym rokiem dla dostawców pomocy w historii humanitaryzmu był rok 2008, w którym zamordowano 122 pracowników organizacji humanitarnych, a 260 napadnięto. Za najmniej bezpieczne uznano Somalię i Afganistan[6]. W 2014 r. Humanitarian Outcomes podał, że kraje o największej liczbie incydentów to: Afganistan, Demokratyczna Republika Konga, Republika Środkowoafrykańska, Sudan Południowy, Sudan, Syria, Pakistan, Somalia, Jemen i Kenia[7].
Według Globalnego Przeglądu Humanitarnego OCHA w 2022 r. 1 na 19 na 29 osób na całym świecie potrzebuje pomocy humanitarnej i ochrony, stanowi to około 274 miliony ludzi[8].