Portal:Dinozaury

Artykuł miesiąca

Dysalotosaurus – rodzaj ornitopoda z kladu Iguanodontia i rodziny Dryosauridae, żyjącego w późnej jurze na terenach dzisiejszej Afryki. Obejmuje jeden gatunek, D. lettowvorbecki; jego nazwę wzmiankował już w 1919 r. w jednej ze swych publikacji Hans Virchow, lecz gatunek formalnie został opisany dopiero w 1920 r. przez Josefa Pompeckja. Wszystkie znane skamieniałości Dysalotosaurus zostały odkryte w latach 1910-1913 przez niemieckich paleontologów na obszarze jednego kamieniołomu (Ig/WJ) położonego ok. 2,5 km na północny zachód od miejscowości Tendaguru w Tanzanii, w osadach kimerydu. Wszystkie skamieniałości pochodzą z dwóch wielkich, blisko położonych skupisk kości; pochodzący z nich materiał kopalny D. lettowvorbecki oznaczono ponad czternastoma tysiącami numerów katalogowych. Zdecydowana większość odkrytych wówczas skamieniałości Dysalotosaurus to pojedyncze kości, ale udało się też odkryć pewną liczbę bardziej kompletnych i częściowo artykułowanych szkieletów. W kamieniołomie Ig/WJ odkryto również skamieniałości dinozaurów z rodzajów Elaphrosaurus i Kentrosaurus, co najmniej jednego, a może dwóch gatunków zauropodów i być może także drugiego taksonu z grupy teropodów, a ponadto skamieniałości pterozaurów, krokodylomorfów, lepidozaurów, płazów i trzech gatunków ssaków (Tendagurutherium dietrichi, Tendagurodon janenschi i Allostaffia aenigmatica); tym niemniej zdecydowaną większość skamieniałości odkrytych w tym kamieniołomie stanowią właśnie kości Dysalotosaurus. Duża część kości D. lettowvorbecki, w tym większość artykułowanych szkieletów zbadanych przez Pompeckja, została zniszczona w wyniku alianckich nalotów na Niemcy w czasie II wojny światowej lub zaginęła w czasie wojny; jedynymi źródłami informacji o tym materiale kopalnym są szkice zrobione przed jego zniszczeniem oraz publikacja Wernera Janenscha z 1955 r. Z okazów, które zachowały się do dziś, tylko u jednego (oznaczonego dy I) zachowało się ok. 50% szkieletu.

• Archiwum artykułów miesiąca

Ilustracja miesiąca

• Archiwum ilustracji miesiąca

Zobacz też...

Artykuły ważne dla osób zainteresowanych dinozaurami:

paleontologia – geologia – tabela stratygraficzna – ewolucja – gady – zauropsydy – era mezozoiczna – wymieranie kredowe

Paleontolodzy: Robert Bakker – José Bonaparte – Barnum Brown – William Buckland – Edward Drinker Cope – Dong Zhiming – Jerzy Dzik – John Bell Hatcher – Jack Horner – Friedrich von Huene – Zofia Kielan-Jaworowska – Gideon Mantell – Othniel Charles Marsh – Hermann von Meyer – Henry Fairfield Osborn – Halszka Osmólska – John Ostrom – Karol Sabath

Aktualności

Lista dziesięciu ostatnio opisanych naukowo rodzajów dinozaurów:

1. Huaxiazhoulong Zhu et al., 2024
2. Yuanyanglong Hao et al., 2024
3. Emiliasaura Coria et al., 2024
4. Ardetosaurus van der Linden et al., 2024
5. Qunkasaura Mocho et al., 2024
6. Sasayamagnomus Tanaka et al., 2024
7. Coahuilasaurus Longrich et al., 2024
8. Qianjiangsaurus Dai et al., 2024
9. Alpkarakush Rauhut et al., 2024
10. Caletodraco Buffetaut et al., 2024

Ciekawostki

Czy wiesz, że...

• najwyższym dinozaurem był zauroposejdon – osiągał wysokość do 18,5 m?
• największym dinozaurem był prawdopodobnie amficelias – szacuje się, że mógł osiągać niemal 60 m długości?
• największym lądowym drapieżnikiem wszech czasów był spinozaur – osiągał długość do 17 m, wysokość do 7 m oraz masę 8–9 ton?
• najmniejszym dinozaurem był Anchiornis – osiągał 34 cm długości i ważył 110 g?
• układ oddechowy aerosteona bardzo przypominał ptasi?
• niektóre ankylozaury miały ogon zakończony kostną maczugą, ważącą do ok. 40 kg?
• jednymi z pierwszych dinozaurów były herrerazaury – pojawiły się już 228 mln lat temu?
• Citipati była pokryta zaawansowanym upierzeniem oraz miała szerokie i obszerne skrzydła?

• chiński paleontolog Xu Xing, dzięki pracom na najbogatszym złożu skamielin dinozaurów na świecie w okolicach miasta Zhucheng, znalazł więcej szczątków tych gadów, niż ktokolwiek inny w całej historii paleontologii?

Kategorie artykułów

Kategoria główna: Dinozaury

Według systematyki:

• Dinozaury gadziomiedniczne
  • Prozauropody
  • Teropody
    • Celofyzoidy
    • Celurozaury (Archaeopterygiformes, Dromeozaury, Ornitomimozaury, Owiraptorozaury, Terizinozauroidy, Troodony, Tyranozauroidy)
    • Ceratozaury
    • Karnozaury
    • Megalozauroidy (Spinozaury)
  • Zauropody
    • Brachiozaury
    • Diplodokokształtne
    • Tytanozaury
• Dinozaury ptasiomiedniczne
  • Ceratopsy
  • Heterodontozaury
  • Ornitopody
    • Hipsylofodony
    • Iguanodony (Hadrozauroidy)
  • Pachycefalozaury
  • Tyreofory
    • Ankylozaury
    • Stegozaury

Według okresu występowania: Dinozaury triasu – Dinozaury jury – Dinozaury kredy

Według położenia geograficznego: Dinozaury Afryki – Dinozaury Ameryki Południowej – Dinozaury Ameryki Północnej – Dinozaury Australii – Dinozaury Azji – Dinozaury Europy‎ – Dinozaury Indii i Madagaskaru