Nazwa mariawityzm pochodzi od łacińskich słów Mariae vitam (imitantes) co w języku polskim oznacza Maryi życie (naśladujący). Nazwa ta wyraża naśladowanie życia Matki Bożej, jej pokory, miłości i modlitwy oraz szerzenie kultu maryjnego.
Mariawityzm jest wyznaniem chrześcijańskim, które opiera się na starodawnych, katolickich zasadach wiary i moralności. Opiera się również na Objawieniu o Bożym Miłosierdziu, otrzymanym przez św. Marię Franciszkę Kozłowską wskazującym, że ratunek dla pogrążonego w grzechach świata jest w Chrystusie obecnym w Przenajświętszym Sakramencie oraz we wzywaniu nieustającej pomocy Najświętszej Maryi Panny.
Głównym zadaniem mariawitów jest szerzenie czci dla Jezusa ukrytego w Przenajświętszym Sakramencie, która w życiu wiernych ma się wyrażać w częstym i godnym przyjmowaniu Komunii Świętej oraz odprawianiu adoracji ubłagania. Każdy z wyznawców powinien odprawiać godzinną adorację Przenajświętszego Sakramentu przynajmniej raz w miesiącu.
W Kościele mariawitów wszystkie czynności liturgiczne oraz Msze Święte odprawiane są w języku narodowym od 1907. Większości nabożeństw towarzyszy wystawienie Przenajświętszego Sakramentu. W Polsce Msza Święta sprawowana jest przodem do tabernakulum, w obrządku zbliżonym do rytu trydenckiego. Cała liturgia mariawicka koncentruje się na Eucharystii, która jest na pierwszym planie.
Kościoły mariawickie wierzą, że Bóg sprawuje cuda w duszy człowieka, nie uznają więc cudownych relikwii, kultu obrazów i figur. Nie odrzucają jednak wielkiego poszanowania, jakim powinno się otaczać obrazy treści religijnej oraz relikwie i pamiątki po świętych. Według objawień zniesione zostały przez Chrystusa umartwienia fizyczne, w późniejszym czasie Kościół mariawicki zreformował naukę o postach.
Wszystkie posługi w mariawityzmie są bezpłatne, zgodnie z zaleceniem Chrystusa: Darmoście wzięli, darmo dawajcie (Mt 10,8). Duchowieństwu wolno jest przyjmować dobrowolne ofiary za posługi religijne, ale nie może ich żądać, obowiązuje ich bowiem zachowanie ducha franciszkańskiego, a w ich pracy ma przyświecać hasło: Wszystko na większą chwałę Bożą i cześć Najświętszej Maryi Panny. Mariawici nauczają, iż Msza Święta sprawowana w grzechu ciężkim lub za pieniądze jest nieważna. Uważają dogmaty za drogowskazy, przez co nie uznają ekskomunik, a więc nie wykluczają ze swego grona myślących inaczej.
Ruchowi mariawickiemu za patrona i wzór do naśladowania został dany św. Alfons Liguryjski. Objawienia Dzieła Wielkiego Miłosierdzia zwracają też uwagę na postać św. Ludwika Gryniona oraz św. Franciszka z Asyżu.