Back تمرد بوغاتشيف Arabic Puqaçov üsyanı Azerbaijani 1773—1775 йылдарҙағы Крәҫтиәндәр һуғышы Bashkir Паўстанне Пугачова Byelorussian Паўстаньне Пугачова BE-X-OLD 1773—1775 оной Таряашадай дайн BXR Revolta de Pugatxov Catalan Pugačovovo povstání Czech Пăкачав вăрçи CV Pugatjovopstanden Danish
 Jemieljan Pugaczow, wieziony w klatce na miejsce egzekucji | |||
| Czas |
1773–1775 | ||
|---|---|---|---|
| Miejsce | |||
| Terytorium | |||
| Wynik |
Zwycięstwo sił feudalnych | ||
| Strony konfliktu | |||
| |||
| Dowódcy | |||
| |||
| Siły | |||
| |||
| Straty | |||
| |||
Powstanie Pugaczowa – powstanie chłopskie w Rosji w latach 1773–1775 dowodzone przez Jemieliana Pugaczowa.
W związku z informacjami o rozruchach władze carskie wysłały w 1772 roku celem oceny sytuacji rosyjskiego oficera. Powiadomił on przełożonych, że sytuacja w regionie jest stabilna, ponieważ Kozacy mają pod dostatkiem wszelkich dóbr oraz są zadowoleni z przywileju wolnego handlu alkoholem oraz solą. Przyczynę zamieszek upatrywał w nadużyciach miejscowych dowódców, które łatwo można wyeliminować[2]. Kozak Jemielian Pugaczow, podając się za cudownie ocalonego cara Piotra III uratowanego przed zabójcami, wszczął w 1773 antyfeudalne powstanie, do którego dołączyli: kozacy ze stepów nad rzeką Jaik, biedota miejska i chłopi obciążeni nadmiernymi podatkami, a także Baszkirzy. Chłopi walczyli głównie o zniesienie pańszczyzny, co mieli obiecane przez Pugaczowa. Największe walki toczyły się o strategicznie ważną twierdzę – Orenburg, której buntownicy nie byli w stanie zająć z powodu braku odpowiedniego ekwipunku. Wiosną 1774 roku na miejsce przybyły oddziały przysłane przez imperatorową, pokonując oblegającą miasto armię[3][4]. Kolejne potyczki zakończyły się porażkami powstańców, którzy zostali zmuszeni wycofać się na Ural. Z Uralu ruszyli na Powołże, zdobywając Kazań i Saratów. Powstanie ogarnęło całą południowo-zachodnią część cesarstwa[5].
Wraz z zakończeniem wojny z Turcją Katarzyna II mogła skierować większe siły przeciwko powstańcom. Doszło do bitwy pod Carycynem, którą powstańcy przegrali. Wpływy Jemieliana Pugaczowa zmniejszały się, aż w końcu został zdradzony i w sierpniu 1774 oddany w ręce marszałka Aleksandra Suworowa. Po przewiezieniu do Moskwy w klatce z żelaza został skazany na śmierć i stracony w 1775[6].
- ↑ 2/18 - Артиллерия в крестьянской войне под руководством Е. И. Пугачева [online], wars175x.narod.ru [dostęp 2019-05-23] (ros.).
- ↑ Казахско-русские отношения в XVIII-XIX веках. (1771-1867 гг.) (Сборник документов и материалов). Cz. 1-4. Ałma-Ata: Наука, 1964, s. 3-14.
- ↑ Казахско-русские отношения в XVIII-XIX веках. (1771-1867 гг.) (Сборник документов и материалов). Cz. 32. Ałma-Ata: Наука, 1964, s. 74.
- ↑ Казахско-русские отношения в XVIII-XIX веках. (1771-1867 гг.) (Сборник документов и материалов). Cz. 27. Ałma-Ata: Наука, 1964, s. 54-62.
- ↑ Piotr Greiner, Ewa Gronkowska, Ryszard Kaczmarek, Kazimierz Miroszewski, Marek Paździora Słownik historii Polski i świata, Katowice 2005, s.848.
- ↑ George Kohn Encyklopedia wojen, Warszawa 1998, s.410.